Toshkent moliya instituti "bank ishi" kafedrasi "bank ishi"

Mablag‘lar                                 
 
 
Mablag‘larni 
manbasi (tashkil topish) 
   
 
 
 
joylashtirish (aktiv) 
 
Depozitlar 
 
 
 
Kassali aktivlar 
 
 
 
 
 
Olingan 
kreditlar 
 
 
 
Vakillik 
hisobvarag‘idagi 
mablag‘lar 
 
 
 
 
 
 
Emissiya 
qilingan qarz 
qimmatli 
qog‘ozlar 
 
 
Umumiy fond 
mablag‘lari 
 
 
Qimmatli 
qog‘ozlar 
 
 
 
 
 
 
 
 
Bank  
kapitali  
 
 
 
 
Ssudalar 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Asosiy vositalar 
 
1-rasm. Umumiy fond mablaglari modeli yordamida aktivlarni boshqarish. 
 
 
    Ushbu rasmda ko‘rish mumkinki, tijorat banki tomonidan jalb qilingan mablag‘lar 
avval  umumiy  fondga  yig‘iladi  va  ehtiyojga  qarab  turli  yo‘nalishlarda  foydalaniladi. 
Masalan,  jismoniy  shaxslarning  bankdagi  jamg‘arma  depozitlari  shakllantirilsa,  ushbu 
mablag‘  kassada  aks  ettiriladi  va  bank  ushbu  mablag‘lardan  xizmatlarni  ko‘rsatish  yoki 
mahsulotlarni  realizatsiya  qilishda  erkin  foydalanadi.  Ushbu  usuldan  xalqaro  amaliyotda 
ham O‘zbekiston bank amaliyotida ham keng foydalaniladi. CHunki samaradorlik yuqori 

---

203 
 
bo‘lgan usul hisoblanadi. Albatta barcha metodlar singari mazkur metod universallikka 
da’vo  qilmaydi,  Metodning  kuchsiz  tomoni  aktiv  va  passivlar  bog‘liqligiga 
ahamiyatining yo‘qligidir.  
Tijorat  banklarida  shuningdek,  jalb  qilingan  mablag‘lar  to‘g‘ridan-to‘g‘ri  aktivlarga 
joylashtirilishi mumkin. Jalb qilingan ma’lum muddatga jalb qilinadi va ushbu muddat va 
summaga  mos  aktiv  operatsiyalarga  yo‘naltiriladi.  Ushbu  usul  texnik  jihatdan  murakkab 
va  riskli  hisoblanadi.  Quyidagi  rasmda  aktivlar  va  passivlarni  boshqarishning  taqsimlash 
metodiga muvofiq boshqarish tartibi keltirilgan. 
 
Mablag‘lar                                                                   Likvidlilik- 
manbasi                                                                     daromadlilik 
(“likvidlilik-                                                          markazlari” orka- 
daromadlilik                                                             li mablaglaglar- 
markazlari”)                                                              ni joylashtirish 
Depozitlar 
 
 
 
Kassali aktivlar  
 
 
 
 
 
 
Olingan kreditlar 
 
 
 
Vakillik 
hisobvarag‘idagi 
mablag‘lar 
 
 
 
 
 
Emissiya qilingan 
qarz qimmatli 
qog‘ozlar 
 
 
 
 
Qimmatli 
qog‘ozlar 
 
 
 
 
 
Bank  
kapitali  
 
 
 
 
Ssudalar 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Asosiy vositalar