Toshkent moliya instituti a. A. Omonov, T. M. Qoraliyev pul va banklar

Aksiya va sertifikattexrnng bozor bahosi banklaming ushbu bozordagi faoliyatini baholovchi iqtisodiy ko‘rsatkich hisoblanadi.

Tijorat banklari aksiyalari va sertifikatlarning bozor bahosi ortib borishi ulaming oldi-sotdisiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Ko^pchilik hollarda tijorat banklari o‘z aksiyalari va sertifikatlarining ikkilamchi qimmatli qog‘ozlar bozoridagi bahosini oshirish maqsadida investitsion kompaniyalar orqali investor sifatida ham maydonga chiqishi mumkin.

Tijorat banklari aksiyalari va sertifikatlarning bozor bahosi moliya bozoridagi mavjud talab va taklif asosida oTnatiladi. Aksiya va sertifikatlarning nominal va bozor bahosi oTtasidagi farq ijobiy yoki salbiy bolishi mumkin. Agar ushbu farq ijobiy bolsa, tijorat banklari moliyaviy jihatdan barqaror va raqobatbardosh ekanligidan dalolat beradi. Mazkur holat banklaming qimmatli qog‘ozlar orqali resurslarini oshirishga ijobiy ta’sir koTsatadi.

Tijorat banklari aksiya va sertifikatlarining bahosiga ta’sir qiladigan asosiy omillardan biri ularga tolanadigan dividend va foiz tolovlari hisoblanadi. Aksiya va sertifikatlarga tolanadigan tolovlar miqdorining yuqoriligi va barqarorligi banklaming qimmatli qogbzlar bozoridagi emitent nufuzini oshirishga bevosita ta’sir qiladi. Chunki bozor iqtisodiyoti sharoitida har qanday faoliyatning asosida iqtisodiy foyda olish yotadi.

Shuni alohida talddlash lozimki, tijorat banklari qimmatli qog‘ozlar bozoridagi emitent, investor yoki vositachi sifatidagi ishtirokiga iqtisodiyotdagi inflyatsiya darajasi bevosita ta’sir qiladi. Shu bois, banklar qimmatli qogbzlar bozorida, ayniqsa emitent sifatida qatnashganida inflyatsiya darajasini inobatga olishi lozim.

Tijorat banklari mablaglari ikkinchi yirik manbasini ulaming kapitali tashkil etadi. Bank kapitali tarkibida ustav kapitalining tashkil topishi va barqarorligi jihatidan muhim moliyaviy manba bolib hisoblanadi.