Toshkent kimyo-texnologiya instituti shahrisabz filiali 2 – ma’ruza: oziq-ovqat tarkibidagi suv va uning kimyoviy tavsifi



Download 0,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet5/11
Sana02.01.2022
Hajmi0,61 Mb.
#312225
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
2-Maruza Oziq-ovqat tarkibidagi suv

Tabiiy tashnalik

 asosan qonning tarkibidagi suv miqdorini kamayishi va uning 

quyuqlashuvi  bilan  bohliq.  Qon  tomirlari  reseptorlari  orqali  signal  gipotalamusda 

joylashgan    tashnalik    markaziga  yuboriladi.  Gipotalamusni  qo‘zhatish  tashnalik 

tuyhusini  hosil  qiladi.  Tashnalikni  (chanqoqlikni)  bosish  uchun  asosan    tuzlangan, 

nordon, mineral suvlarni, mors, non kvasi, meva sharbatlarini ichish tavsiya etiladi. 



Yolhon  tashnalik

  -  kishi  ohzi    shilliq    pardasining    qurishi  bilan  asoslangan 

bo‘lib,  ma’ruzalarni  o‘qish  paytida,  yuqori  harorat  paytida,    vegetativ  asab 

sistemasining  simpatik  bo‘limining  qo‘zhalishi:  asabni  taranglashishi,  stressli 

pholatlarda  hosil  bo‘lishi  mumkin.  Ushbu  holatlarda  kishi  organizmiga  suyuqliklar 

kiritilishining  ham  hojati  yo‘q.  Yolhon  tashnalik,  so‘lak  sekresiyalarini 

qo‘zhatuvchilarni  foydalanish,  ya’ni  nordon  qandchalarni  so‘rish,  ohizni  suv  bilan 

chayqash, gazlashtirilgan suv ichish bilan bartaraf etiladi. 

Suv  almashinuvini  rostlashda  oziq  -  ovqat  mahsulotlari  tarkibiga  kiradigan 

mineral moddalar muhim rol o‘ynaydi. 



Muz

  -  bu  suvning  agregat  holatidir.  Muzning  11  xil  kristall  modifikasiyasi  va 

amorf  muz    turlari    mavjud.  Tabiatda    muzning  faqat  bir  shakli  aniqlangan  bo‘lib, 

quyidagi ko‘rsatkichlarga ega: zichligi 0,92 g/sm

3

     issiqlik sihimi 0



0

S haroratda 2,09 

kDj/(k*k), erish issiqligi 324 kDj/kg. 

Yer yuzida 300 mln m

3

 ga yaqin muz bor. Muz asosan oziq-ovqat mahsulotlarini 



saqlash va sovutish uchun,  toza suvni olish uchun va medisinada ishlatiladi. 

Oddiy  muzning  kristall  tarkibi  geksagonalli    «hovakli»  bo‘lib,  uning  ichida 

bo‘shliqlar mavjud. 

 



Oddiy muzning kristallsimon tarkibida suv molekulalari «zich» holatda qo‘shni 4 

ta  molekula    bilan    bohlangan  bo‘ladi,  lekin  muzning  erish  paytida  tarkibining 

hovakligi    kamayadi,  molekulalar  bo‘shliqlarga  tushadi,  natijada  suvning  zichligi 

ortadi.  Suvning  isitilishi  natijasida  molekulalarning  issiqlik  harakati  tezlashadi,  ular 

orasidagi  masofa  ortadi,  ya’ni  suvning  kengayishi  sodir  bo‘ladi.    Shuning  uchun 

haroratning  ko‘tarilishi  bilan  suvning  zichligi  kamayadi.  Boshka  suyuqliklarga 

nisbatan  suv    molekulalar    orasidagi    bohliqlik  10  baravar  maustahkamroq,  shuning 

uchun suvni  eritish,  buhlatish,  isitish uchun boshqa suyuqliklarga nisbatan ko‘prok 

energiya kerak bo‘ladi. 

Oziq-ovqat mahsulotlaridagi suvning miqdori ularning sifatiga,  mikrobiologik va 

biokimyoviy jarayonlarning faolligiga, saqlanuvchanligiga ta’sir qiladi. Yangi meva 

savzavotlarda  70-95%,    go‘shtda  -  52-78,    baliqda  -55-85,  sutda  -88,  nonda  -35-50, 

shakarda  -0,14%  suv  mavjud.  Suv  massasi  ulushining  ortib  borishi  bilan  tez 

buziladigan  mahsulotlar  konservalashsiz  uzoq  muddat  saqlanmaydi.  Yangi  meva  va 

sabzavotlarning suvi qochishi (yo‘qotilishi) bilan ular so‘ladi, burishib qoladi, pishib 

o‘tadi. Denaturasiyalanmagan oqsillar, lesitinlar, pektin va boshqa kolloid  xossalarini 

keskin  ifodalagan  birikmalar  –  bukish  paytida  katta  miqdordagi  suvni  yutadi.  Suvni 

ko‘p yutish kolloidlarning tavsifiga,  ularning xususiy gidrofilligiga, konsentrasiyasiga, 

turli tuzlarning mavjudligiga bohliq.  

Amaliy  maqsadlar  uchun 




Download 0,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish