Toshkent kimyo-texnologiya instituti oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi fakulteti

 
 
 
Aktivlashtirilgan  oqartiruvchi  tuproqlar.  Tuproqlarning  oqlash  qobiliyatini 
sun’iy  ravishda  aktivlashtirish  uchun  ularni  250-300
0
  C  da  termik  qizdiriladi  yoki 
kislotalar  yordamida  ishlov  beriladi.  Kislota  yordamida  oqartiruvchi  tuproqni 
aktivlashtirish yuqori natija beradi, shuning uchun bu usul ko‘proq qo‘llaniladi.  

---

 
39 
     
Oqartiruvchi tuproqlarga mineral kislotalar ta’sirida Mg,Fe,Al,Ca metallarning 
erishi  natijasida  tuproqning  g‘ovakligi  oshib,  aktiv  yuzasi            kattalashadi  va 
kremnekislotalar  hosil  bo‘lishi  tuproqning  aktivligini  oshiradi.  So‘ngra  yog‘ 
massasiga  nisbatan  10-15%  miqdorda  30-35%  konsentratsiyali  NCl  yoki  H
2
SO
4
 
solinadi. 
    Tuproqni  mineral  kislota  bilan  aktivlashtirish  uchun  xom    tuproq  tozalanadi, 
maydalanadi,  keyin  bakga  solinib  suv  bilan  25%  suspenziya  tayyorlanadi  va  nasos 
yordamida  filtr  orqali  futerovkalangan  changa  beriladi.  NCl  ishlatilganda  yaxshi 
natija beradi, lekin H
2
SO
4
 ko‘p qo‘llaniladi, chunki apparatni kamroq korroziyalaydi. 
Kislota  solingandan  so‘ng  mahsulotga  bug‘  berilib  aralashtirilib,  100-105
0
C  gacha 
qizdiriladi  va  1  sutkaga  qoldiriladi.  Tindirilgan  nordon  suv  neytralizatsiya  qilinib 
kanalizatsiyaga  yuboriladi.  Cho‘kma  filtpressga  beriladi  va  suv  bilan  yuvilib, 
kislotadan  tozalanadi.  So‘ngra  100-110
0
Cda  namligi  5%  bo‘lguncha  quritiladi. 
Quritilgan  tuproq  maydalanadi,  elanadi  va  kraft  qoplarga  solinadi.  Aktivlashtirilgan 
ko‘mirning oqartiruvchi qobiliyati 2 marta oshadi.