Toshkent kimyo-texnologiya instituti oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi fakulteti

Yog‘larni  De-Smet  firmasi  qurilmasida  uzluksiz  oqlashning  texnologik 
sxemasi  bayoni.  (13-rasm).  Neytrallangan  yuvilgan  va  quritilgan  yog‘  (17)  bakga 
kelib  tushadi  va  (16)  nasos  yordamida  oqlash  uchun  yuboriladi.  Yog‘ning  bir  qismi 
(3)  o‘lchagich  orqali,  isitgichni  chetlab  o‘tib,  (14)  aralashtirgichga  keladi,  u  yerda 

---

 
40 
oqlovchi  tuproq  bilan  aralashtiriladi.  Oqlovchi  tuproq  uzluksiz  ravishda  shnekli 
dozator orqali (15) bunkerdan keladi. 
Suspenziya vakuum  yordamida oqlovchi va deaeratsiya (4) apparatiga tortib 
olinadi. Bu yerga o‘lchagich (sarflagich) (2) va issiqlik almashgich apparati (1) orqali 
yog‘ning asosiy qismi yuboriladi. Suspenziya apparatning pastki qismidan (4) nasos 
bilan (13) issiqlik almashgich apparati orqali (5) kolonka tipidagi so‘nggi (6) oqlash 
apparatiga      yuboriladi.  Bu  yerda  kalqovichli  rostlagich  yordamida  moyli 
suspenziyani sathi doimiy qilib ushlab turiladi. Vakuum (7) bug‘-ejektorli nasos bilan 
hosil qilinadi  oqlangan moy (12) nasos yordamida (8) diskli filtrga uzatiladi. 
Uzluksiz ishlash uchun unga 2 ta filtr o‘rnatilgan. Filtrning birinchi xira qismi 
(6)  tugal  oqlovchi  apparatga  qaytariladi.  Filtratning  sifatini  (9)  kuzatuvchi  fonar 
orqali  nazorat  qilinadi.  Toza,  tiniq  yog‘  keyingi  qayta  ishlashga  yuboriladi.  Filtrda 
ma’lum miqdorda cho‘kma yig‘ilsa, uning ishlab chiqarish quvvati kamayadi, bosim 
0.35-0.38 mPa (3.5-3.8 kgs/sm
2
) ga ko‘tariladi, filtrlash to‘xtatiladi. 2 – filtrni ishga 
tushirib,  1-  filtr  o‘chiriladi.  Filtr  tuxtatilgandan  so‘ng  qolgan  yog‘  (11)  bakga 
quyiladi. U yerdan (12) nasos bilan filtrlashga qaytariladi. Diskadagi cho‘kma dastlab 
bug‘  bilan  puflanadi,  keyin  esa  cho‘kmani  yog‘sizlantirish  uchun  issiq  xavo  bilan 
puflanadi.  Suv  –  yog‘  aralashmasi  (10)  bakga  quyiladi,  u  yerda  yog‘  tindiriladi. 
Disklardagi cho‘kma bushatib turiladi. 
Ishlab chiqarish quvvati 5 t/s oklangan yog‘. 
 
 
 
13 – rasm. Yog‘larni De-Smet firmasi qurilmasida uzluksiz  
oqlashning texnologik sxemasi 
 
 
 
 
Takrorlash uchun savollar 
1.  Moylarni oqlash-adsorbsiyali rafinatsiya. 
2.  Oqlash jarayonining moxiyati 
3.  Oqlovchi adsorbentlar. 

---

 
41 
4.  Adsorbentlarga qo‘yiladigan talablar. 
5.  Moylarni oqlash usullari. 
6. Moylarni oqlash zarurligi. 
7. Moylardagi buyovchi moddalar. 
8. Adsorbsiya – bu nima? 
9. Moylarni oqlash jarayonida oqlovchi tuproqning miqdori. 
10. Yog‘larni davriy usulda oqlash sxemasi 
11. Yog‘larni De-Smet apparatida oqlashning texnologik sxemasi. 
 
Tayanch so‘z va iboralar 
1.  Adsorbent  
2.  Moyning rangi 
3.  Pigmentlar 
4.  Gossipol 
5.  Qaratinoitlar 
6.  Aktivlangan tuproq