Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi biofarmatsiya

22 - Ma’ruza  
Nazal va quloqqa ishlatiladigan dori vositalarining biosamaradorligi 
Reja:
 
1.
 
Nazal va quloqqa ishlatiladigan dori vositaari 
2.
 
Eritmalarda yordamchi moddalar va ularning biologik samaradorlikka ta’siri 
 
Asosiy matn 
Nazal dori preparatlari bular: suyuq, yumshoq yoki qattiq dori preparatlari bo‘lib, burunga 
yuboriladi.  Bularga:  tomchilar,suyuq  aerozollar,  nazal  qalamchalar,  nazal  yumshoq  dorilar 
kabilar kiradi.  
Quloq  dori  preparatlari-  suyuq,  yumshoq  yoki  qattiq  dori  shakllari  bo‘lib,  tomchilab 
ishlatishga, changlatishga, puflashga yoki qo‘yishga mo‘ljallangan bo‘ladi 
Hozirgi  kunda  ferment  terapiyasi  bilan  foydalanish  dolzarb  hisoblanadi.  Fermentni  ko‘z 
to‘qimalariga ta’sir etishini ta’minlovchi ko‘z surtma va konyuktiv ostiga  in’eksiyalar ma’lum. 
Dorilarning  har  xil  yo‘llar  bilan  ishlatilishi  fermentlar,  antibiotik  va  boshqa  preparatlarni 
kombinirlangan  ta’sirini  qo‘llash  mumkinligini  ko‘rsatadi.  Keng  qo‘llaniladigan  fermentlardan 
proteolitik  yoki  proteazalar  ma’lum.  Asosan  oftalmologik  amaliyotida  tripsin,  ximotripsin  va 
papain  qo‘llaniladi.  Tripsin  oq  yoki  g‘ovak  liofillangan  poroshok,  hidsiz,  suvda  oson  eriydi. 
Lekin  eritmalari  turg‘un  bo‘lmaganligi  sababli  ishlatishdan  avval  tayyorlanadi  (PHi  7,0-7,4  ga 
teng). Erituvchi sifatida 0,5% novokain eritmasida tripsinning ta’siri oshadi. Ximotripsin ta’siri 
bo‘yicha  tripsinga  yaqin,  ikkalasi  ham  ko‘z  operatsiyasidan  keyingi  yara  shishini, 
gematomalarni 
kamayishiga 
yordam 
beradi. 
Proteolitik 
ferment 
papain 
1937 
yilda Corica papaya daraxtidan  olingan.  Ko‘zdagi  yaralarni  tez  bitishida,  assosan  gerpetik 
keratitni  davolashda  1-2  %  eritmasi  ishlatiladi.  Proteolitik  fermentlarni  har  xil  ko‘zning 
shamollashiga  qarshi  qo‘llanilishida  ahamiyati  katta.  Oftalmologiya  amaliyotida  ferment 
lizotsim  eritma,  in’eksiya,  tabletka,  surtma,  shamcha  va  aerozol  dori  turlarida  ishlatilishi 
ma’lum.Ayniqsa 
lizotsimning 
antibiotiklar 
(penitsillin,streptomitsin,neomitsin) 
va 
gidrokortizonlar bilan ishlatilganda uning sinergetik ta’siri maqsadga muvofiqdir.