Toshkent davlat yuridik universiteti xalqaro tashkilotlar huquqi

Nazorat uchun savollar: 
1. Xalqaro tashkilotlarga a'zolikning qanday turlarini bilasiz? 
2. Xalqaro tashkilotlarga a'zo bo'lishning qanday shartlarini 
bilasiz? 
3. Xalqaro tashkilotlarga a'zo bo'lish tartibini aytib bering? 
4. Xalqaro tashkilotlarga davlatning a'zoligini to'xtatishning 
qanday qoidalari mavjud? 
5. Xalqaro tashkilotlardagi kuzatuvchilarning maqomi? 
6. Kuzatuvchilarni qabul qilishning qanday tartibi va protsedura 
qoidalari mavjud? 
7. BMTda kuzatuvchi maqomiga ega bo'lganlar? 
8. Xalqaro tashkilotga a'zo davlatlar tashkilot tomonidan 
o'rnatilgan qoidalarga rioya qilishlar lozim. Agarda a'zo-davlat tashkilot 
oldidagi majburiyatlarini buzsa, xalqaro tashkilot qanday sanktsiya 
choralarini qo'lashi mumkin? 
Mavzuga oid kazuslar:
1. Moldova bir necha yil davomida Birlashgan Millatlar 
Tashkilotiga a'zolik badallari to'lamaganligi uchun ovozberish 
huquqidan mahrum etildi. Matbuot konferensiyasida Moldova Bosh 
vaziri Ion Sturza, 1998yilhisobiga 200.000 AQSH dollari miqdorida 
qarzdor bo'lib, hozirda 3 million dollardan ortiq umumiy qarz miqdori 
mavjud ekanligini tan oldi. U davlat ovoz berish huquqidan mahrum 
etilganligidan pushaymon ekanligini aytib, Yillning ikkinchi yarmidan 
boshlab Moldova Birlashgan Millatlar Tashkilotiga qarz to'lanishni 
boshlashini bildirdi. Bosh vazir ta'kidlashicha, Moldovaning BMTga 

---

58 
a'zolik badallaridan tashqari, shuningdek, boshqa xalqaro tashkilotlardan 
ham avval katta qarzlar mavjudligini tan oldi.
Savol: Vaziyatga huquqiy baho bering. BMTning qaysi organi 
davlatning a'zolik masalasi va protsessual huqularini cheklash haqida 
qaror qabul qiladi? BMTga a'zolikka qabul qilish va a'zolikni to'xtatish 
protseduralarini tahlil qiling. 
2. 1948-1955 yillarda BMT Xavfsizlik Kengashiga yangi a'zo 
sifatida Sovet Ittifoqini kiritish haqida ovoz berilganda, davlatlar 
BMTgauni Xavfsizlik kengashiga a'zo sifatida qabul qilishdi.BMT Bosh 
Assambleyasi 
BMT 
Xalqaro 
Sudidan 
BMT 
Xavfsizlik 
Kengashirezalyutsiyasiz (1949yilnoyabrdagi qarori) yangi a'zolarni 
qabul qilish to'g'risida qaror uchun BMT Bosh Assambleyasi 
vakolatliligi haqida murojaat qildi. BMT Bosh Assambleya qarori 
asosida biror davlat, BMT Nizomining 4-moddasi hamda 2-moddasidan 
kelib chiqib BMT Xavfsizlik Kengashiga a'zolikni amalga oshirishi 
mumkinmi degan savol tug'iladi. Xavfsizlik Kengashi a'zolikka 
kirmoqchi bo'lgan nomzod uchun tavsiya bermasa yoki shu sabab bilan 
nomzod yetarli ovoz Yilg'a olmasa yoki Xavfsizlik Kengashi uning 
a'zolari qarshi ovoz bersa, nomzod Xavfsizlik Kengashining a'zosi bo'la 
olish yoki olmaslik muammosi paydo bo'ladi.
Savol: BMT Ustavining 4-moddasiga muvofiq BMT Bosh Assambleyasi 
yoki Xavfsizlik Kengashining alohida fikriga muvofiq,
garchi nomzod talablarga javob bermasa ham Nizomning 4-moddasi 1-
qismiga muvofiq a'zo bo'lishi mumkinmi? Ushbu vaziyatni huquqiy tahlil 
eting. 
 
 

---

59