Toshkent davlat yuridik universiteti

1.2. Soliqlarning tushunchasi va ahamiyati 
 
Hozirgi vaqtda davlatning ijtimoiy va iqtisodiy hayotida eng dolzarb 
muammolardan biri - bu soliq munosabatlarini tartibga solish masalasidir. 
Biron  bir  davlat  soliqlarsiz  mavjud  bo‘lishi  mumkin  emas.  Soliqlar, 
ma’lum  bir  ma’noda,  davlatning  asosiy  xususiyatlaridan  biri  hisoblanadi. 
Prezidentimiz  I.Karimov  soliqlarning  jamiyat  hayotidagi  o’rni,  inqirozga 
qarshi  choralar  dasturini  hayotga  tatbiq  qilish  borasida  ta’kidlaganidek, 
“Dastur  doirasida  amalga  oshirilgan  yana  bir  muhim  tadbirimiz  –  soliq 
yukini  yengillashtirish,  soliqqa  tortish  tizizmini  soddalashtirish  va 
unifikatsiya  qilish  bo’yicha  xo’jalik  tuzilmalarini  qo’llab-quvvatlash 
maqsadida qo’shimcha choralar ko’rilganidir”.
4
 
Iqtisodiy nuqtai nazardan soliqlar pul munosabatlari tizimidan iborat 
bo‘lib,  ular  vositasida,  bir  tomondan,  yuridik  va  jismoniy  shaxslar 
o‘rtasidagi  munosabatlar,  ikkinchi  tomondan,  davlat  bilan  davlat 
mablag‘larini  shakllantirish  bo‘yicha  munosabatlar  amalga  oshirilgan. 
Soliqlar  hisobiga  davlat 
moliyaviy  resurslarining  asosiy  qismi 
shakllantiriladi,  ular  davlat  budjetiga  kelib  tushadi  va  jamiyat  ehtiyojlari 
uchun  foydalaniladi.  Soliqlar  –  davlat  budjetining  daromad  qismiga 
o‘tkaziladigan,  yuqori  qonunchilik  hokimiyat  organlarining  hujjatlariga 
asosan  yuridik  shaxslar  va  fuqarolar  tomonidan  beg‘araz,  muayyan 
miqdorda va belgilangan  muddatlarda umumdavlat ehtiyojlarini qondirish 
uchun to‘lanadigan majburiy to‘lovdir.
5
  
Soliqlarning  yuridik  mohiyatini  tashkil  etuvchi  eng  muhim 
xususiyatlar  soliq  to‘lovlarining  beg‘arazligi,  bu  to‘lovlarning