Toshkent davlat yuridik universiteti jinoyat huquqi


Jinoyatning ochilishiga faol yordam berish



Download 2,29 Mb.
Pdf ko'rish
bet235/313
Sana01.02.2022
Hajmi2,29 Mb.
#422858
1   ...   231   232   233   234   235   236   237   238   ...   313
Bog'liq
№8. Jinoyat huquqi

Jinoyatning ochilishiga faol yordam berish
bu – shaxs tomonidan dastlabki 
tergov yoki sud organlariga ma‘lum bo‗lmagan, ammo jinoyatning sodir etilishi 
bilan bog‗liq bo‗lgan faktlar va ma‘lumotlarni taqdim etish, vakolatli organlarga 
topshirish, tekshirilayotgan hodisaga oid muayyan harakatlar, sharoit va holatlarni 
tiklash hamda zaruriy tajribalar o‗tkazish faol ishtirok etish tushuniladi. 
Jinoyat oqibatida yetkazilgan zararni bartaraf qilish
bu – jinoyat sodir 
qilish natijasida yetkazilgan moddiy va ma‘naviy zararni qoplash tushuniladi. 
Zarar deganda, huquqi buzilgan shaxsning buzilgan huquqini tiklash uchun qilgan 
yoki qilishi lozim bo‗lgan xarajatlari, uning mol-mulki yo‗qolishi yoki 
shikastlanishi (haqiqiy zarar), shuningdek, bu shaxs o‗z huquqlari buzilmaganida 
odatdagi fuqarolik muomalasi sharoitida olishi mumkin bo‗lgan, lekin ololmay 
qolgan daromadlari (boy berilgan foyda) tushuniladi. Zararni qoplash pul 
ko‗rinishida yoki natura ko‗rinishida ham bo‗lishi mumkin. Ayrim jinoyatlar 
yuzasidan zararni qoplash usuli qonun hujjatlarida ko‗rsatilgan bo‗lishi mumkin. 
Masalan O‗zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining ―Don va donni qayta 
ishlash mahsulotlari hisobini yuritish tizimini takomillashtirishga, ularning 
saqlanishi ustidan nazoratni kuchaytirishga doir qo‗shimcha chora-tadbirlar 
to‗g‗risida‖gi qarorida don mahsulotlari talon-taroj qilingan hollarda uni qoplash 
tartibi belgilangan. Unga ko‗ra ―don kamomadi, don va don mahsulotlari buzilishi 
natijasida yetkazilgan zararni korxonalarning sud organlari tomonidan aybdor deb 
topilgan moddiy javobgar shaxslari va rahbarlaridan undirish don va don 
mahsulotlarining bozor narxi bo‗yicha pul mablag‗lari korxonaning hisob 
raqamlariga qonun hujjatlarida belgilangan tartibda o‗tkazilgan, istisno hollarda 
sifat ko‗rsatkichlari bo‗yicha standart talablariga muvofiq bo‗lgan teng miqdordagi 
don bilan qoplangan holda amalga oshiriladi
23
‖ deb belgilangan. 
Aybdor o‗z qilmishiga amalda pushaymon bo‗lganligi munosabati bilan 
javobgarlikdan ozod qilish javobgarlikdan ozod qilishning boshqa turlaridan farqli 
ravishda keltirilgan shartlarning bir vaqtda to‗liq bo‗lishini talab etadi. Ya‘ni 
ijtimoiy xavfi katta bo‗lmagan yoki uncha og‗ir bo‗lmagan jinoyatni birinchi marta 
sodir etgan shaxs, agar u aybini bo‗yniga olish to‗g‗risida arz qilgan, chin 
ko‗ngildan pushaymon bo‗lgan, jinoyatning ochilishiga faol yordam bergan va 
keltirilgan zararni bartaraf qilgan bo‗lsa, javobgarlikdan ozod qilinishi mumkin. 
Javobgarlikdan ozod qilishning bu turi qonunda to‗g‗ridan to‗g‗ri 
ko‗rsatilmagan bo‗lsa-da, sud tomonidan qo‗llaniladi. Shuningdek, javobgarlikdan 
ozod qilishning bu turi yuqorida keltirilgan beshta shart mavjud bo‗lganda, sud 
ishdagi boshqa holatlarni inobatga olgan holda javobgarlikdan ozod qilishning 
ushbu turini qo‗llash masalasini muhokama qiladi. Chunki jinoyat qonuni ushbu 
beshta shartning mavjudligi javobgarlikdan ozod qilishni shart qilib qo‗ymagan 
shu sababli norma matnida ―mumkin‖ so‗zi ishlatiladi. 
Shuningdek, Jinoyat kodeksi Maxsus qismining ayrim moddalarida 
rag‗batlantiruvchi qismlar berilgan bo‗lib, muayyan shartlar asosida shaxsni jinoiy 
javobgarlikdan ozod qilish mumkinligi nazarda tutilgan. Jumladan, JKning 122, 
123, 155, 155
2
, 155
3
, 157, 160, 178, 180, 181, 181
1
, 184, 185
2
, 188, 189, 190, 192
2

23
http://www.lex.uz/docs/1830957 


181 
211, 212, 213, 223, 244
2
, 248-moddalari. O‗zbekiston Respublikasi Jinoyat 
kodeksi Maxsus qismida keltirilgan javobgarlikdan ozod qilishni nazarda tutuvchi 
rag‗batlantiruvchi norma faqat muayyan turdagi jinoyatlar uchun qo‗llaniladi va 
sudlar tomonidan qo‗llanilishi majburiy hisoblanadi. 

Download 2,29 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   231   232   233   234   235   236   237   238   ...   313




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish