Тошкент давлат юридик институти

- мулк эгаси ёки бошқа шахсга ҳақиқатга тўғри келмайдиган ёлғон маълумотларни хабар қилиш.
Фирибгар томонидан берилаётган ёлғон маълумотлар турли хил бўлиши мумкин. Баъзи ҳолатларда жабрланувчининг шахсига тегишли, унинг ҳуқуқи ва ваколатига тегишли, бошқа ҳолатда – юридик далиллар, ҳодисалар ва бошқалар тўғрисида ёлғон ёзма, оғзаки ва бошқа шаклда ифодаланиши мумкин бўлган маълумотлардан ташкил этиши мумкин.
“Фирибгарликда ёлғон маълумотларга жабрланувчини янглиштиришга олиб келиши мумкин бўлган ҳар қандай ҳолатлар, жумладан, юридик факт ва воқеалар, мулкнинг сифати, нархи, айбдорнинг шахси, унинг ваколати, нияти (масалан, айбдор шахс ўзини мансабдор шахс ёки ҳуқуқни муҳофаза қилувчи орган ходими сифатида кўрсатиши) тааллуқли бўлиши мумкин”⁷⁸.
Шу боис, ижтимоий тўлов, нафақа, бошқа пул тўловлари (масалан, компенсациялар, суғурта тўловлари)ни ёки бошқа мулкни содир бўлиши қонунга кўра тўловлар ёки мулкни олиш учун асос бўладиган ҳолатлар мавжудлиги (жумладан, олувчининг шахси, ногиронлиги, боқимандалари борлиги, уруш ҳаракатларида қатнашганлиги, ишга жойлаштириш имконияти йўқлиги, суғурта ҳодисаси рўй берганлиги) тўғрисида тегишли қарорлар қабул қилишга ваколатли ижро ҳокимияти, маҳаллий ўзини-ўзи бошқарув органлари, муассаса ёки ташкилотларга, била туриб, ёлғон маълумотлар тақдим этиш йўли билан олиш фирибгарлик сифатида квалификация қилиниши лозим;
- мулк эгаси ёки бошқа шахсга маълум қилиниши лозим бўлган ҳақиқий фактларни яшириш.
Ижтимоий тўлов, нафақа ёки бошқа пул тўловларини мазкур тўловларни олиш учун қонуний асослар тугаганлиги тўғрисида тегишли органларга қасддан хабар бермай, уларни олишни давом эттирган шахснинг ҳаракатлари фирибгарлик сифатида квалификация қилиниши керак;
- мулк эгаси ёки бошқа шахсни янглиштиришга қаратилган ҳаракатларни содир этиш.
“Фирибгарликда жабрланувчини янглиштиришга қаратилган қасддан содир этиладиган ҳаракатлар жумласига, масалан, битим ёки тўлов предметини сохталаштириш, қимор ва таваккалчиликка асосланган бошқа ўйинларни ўйнаш чоғида алдов усулларини қўллаш ва ҳ.к. киради”⁷⁹.
Алдов - фирибгарликнинг усули сифатида ҳақиқатга тўғри келмайдиган ёлғон маълумотларни хабар қилишдан ёки содир бўлган ҳолат бўйича хабар бермасликдан иборат.
Шу боисдан ҳам жиноят ҳуқуқи назариясида фирибгарликнинг алдов шаклини икки гуруҳга ажратган ҳолда ўрганиш мумкин. Булар: