Toshkent davlat yuridik instituti o. M. Mad aliyev prokuror nazorati

3.5. Surishtiruv, dastlabki tergov va tezkor-qidiruv
faoliyatida qonun buzilishi hollarini aniqlash hamda prokuror
ta’sir choralarini qo‘llashdagi huquqiy asoslar
Prokuratura faoliyatining ushbu yo‘nalishi bo'yicha ham pro­
kuror ta ’sir choralarini qo'llashdagi huquqiy hujjatlarga qaror, 
protest, taqdimnoma, ariza va ogohlantiruv kiradi. Ularni qo‘llash 
asosi va tartibi «Prokuratura to ‘g‘risida»gi Qonun bo‘yicha amalga 
oshiriladi. Prokurorning ta ’sir ko‘rsatish hujjatlari sifatida qo'Ua- 
nadigan protest, qaror, taqdimnoma, ariza va ogohlantiruv quyi- 
dagi talablarga javob berishi lozim:
• ular qonun buzilishiga oid dolzarb, muhim va ahamiyatli 
holatlarga qaratilgan bo‘lishi lozim;
126

---

• bunday holat aniqlanganda prokurorning protsessual arala- 
shishi zarurati va tegishli qaror qabul qilinishini taqozo etadi;
• prokurorning huquqiy hujjatlarida mavjud xulosa va takliflar 
asoslangan va qonuniy bo‘lishi kerak;
• ular aniq faktlarga asoslangan bo‘lishi kerak;
• prokuror rahbarning o ‘zi qonunni buzgan shaxsga nisbatan 
qo‘llanishi mumkin bo‘lgan m a’muriy va intizomiy choralarni 
oldindan qo'llamasligi va buni rahbarga qo‘yib berishi kerak;
• prokurorlik nazorati hujjatlarni chiqarishda amaliyotda qabul 
qilingan har bir hujjatga oid tuzilishi, shakl va rekvizitlarga hamda 
eng asosiysi, hujjatning mazmunli bo‘lishiga e’tibor berish lozim;
• nihoyat, huquqiy hujjat yuridik va uslubiy jihatdan xat savodlilik 
bilan yozilishi kerak.
Qonunga zid bo‘lgan hujjatga nisbatan 
p r o t e s t
ni prokuror 
ana shu hujjatni qabul qilgan organga yoki yuqori turuvchi organga 
keltiradi. Masalan, tuman, shahar ichki ishlar bo‘limi m a’muriyati 
tomonidan chiqarilgan g‘ayriqonuniy hujjatga nisbatan bevosita 
shu tuman, shahar IIB ma’muriyatiga yoki uning yuqori turuvchi 
organi viloyat IIB m a’muriyati nomiga kiritiladi. Mansabdor 
shaxsning noqonuniy qaroriga nisbatan ham xuddi shunday tartibda 
protest keltiriladi. Protest kelib tushgan vaqtdan boshlab, o‘n kunlik 
muddatdan kechiktirmay ko‘rib chiqilishi shart. Qonunbuzarlikni 
darhol bartaraf etish talab qilingan alohida hollarda prokuror 
protestni ko'rib chiqishning qisqartirilgan muddatini belgilashga 
haqli. Protestni ko‘rib chiqish natijalari to‘g‘risida uch kunlik muddat 
ichida prokurorga yozma ravishda ma’lum qilinadi.