Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

6-§. Vasiyatnomaning haqiqiy emas deb topilishi
V asiyatn om a, bir tom on lam a bitim h isob la n ib , u m eros 
qoldiruvchining shaxsan o'zi tomnidan, vasiyat bo'yicha huquq oluvchining 
roziligisiz tuziladi.
FKning 1130-moddasiga asosan, tegishli shaklda tuzilmagan, 
vasiyatnoma uni tuzish, imzolash va tasdiqlashning qonunda belgilab 
qo'yilgan tartibi buzilgan taqdirda haqiqiy emas deb topiladi.
Vasiyatnomaning ayrim bandlari haqiqiy emasligi uning qolgan 
qismining haqiqiyligiga daxl qilmaydi. Vasiyatnoma to'lig'icha haqiqiy 
emas deb topilgan hollarda, ushbu vasiyatnomaga binoan merosdan 
mahrum bo'lgan merosxo'r umumiy asoslarda meros olish huquqiga ega 
bo'ladi.
Vasiyatnomani haqiqiy emas deb topish, u bir tomonlama bitim 
bo'lganligi sababli, FKning 9-bobida nazarda tutilgan bitimlar to'g'risidagi 
qoidalarga bo'ysunadi.
Vasiyatnomani haqiqiy emas deb topish haqidagi da’vo arizalar meros 
ochilgan paytdan boshlab 3 yil muddatda sud tomonidan ko'rilib hal 
qilinadi.
Da’vo manfaatdor shaxs — merosxo'r, uning vakili yoki prokuror 
tomonidan qo'zg'atilishi mumkin.
FKning 9-bobida 2-paragrafida nazarda tutilgan bitimlarning haqiqiy 
emasligi to'g'risidagi qoidalar vasiyatnoma tuzishda ham amal qiladi.

---

Bu qoidalar quyidagilardan iborat:
1. Bitimning qonun talab qilgan shakliga (FKning 1124-moddasida 
vasiyatnomaning yozma shakli nazarda tutilgan) rioya qilmasligi (FKning
115-moddasi).
2. Qonun hujjatlarining talablariga muvofiq bo‘lmaganligi (FKning
116-moddasi).
3. O'n to‘rt yoshga to'lmagan shaxslar tomonidan tuzilganligi (FKning
117-moddasi).
4. Muomalaga layoqatsiz deb topilgan shaxslar tomonidan tuzilganligi 
(FKning 119-moddasi).
5. Muomala layoqati cheklangan fuqarolar tomonidan homiylarining 
ruxsatisiz tuzilganligi (FKning 120-moddasi).
6. O'z harakatining ahamiyatini tushuna olmaydigan yoki ularni 
boshqara olmaydigan fuqaro tomonidan tuzilgan (FKning 121-moddasi).
7. Jiddiy ahamiyatga ega bo'lgan yanglishish ta’sirida tuzilgan (FKning 
122-moddasi).
8. Aldash, zo'rlik, qo'rqitish bir taraf vakilining ikkinchi taraf 
bilan yomon kelishuvi yoki og‘ir holatlar yuz berishi ta’sirida tuzilgan 
(FKning 123-moddasi).
9. Yuridik oqibatlar tug'dirish niyat bo'lmagan holda, nomigagina 
tuzilgan (FKning 124-moddasi).
Vasiyatnoma butunlay bekor bo'lgan taqdirda, unda vasiyat qilib 
qoldirilgan mulk boshqa qonuniy vorislar o'rtasida teng taqsimlanadi.
Vasiyatnomaning ayrim qismlari haqiqiy emas deb topilgan taqdirda, 
uning shu qismida ko'rsatilgan mulk, qonun bo'yicha vorislikka chaqirilgan 
merosxo'rlar o'rtasida teng bo'linadi.
Shunday qilib bitimlarning haqiqiy bo'lish shartlari, ularning haqiqiy 
emas deb topish tartibi haqidagi FKda nazarda tutilgan umumiy qoidalar 
vasiyatnomaga ham tatbiq etiladi1.