Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

Lizing shartnomasining shakli. 
Lizing to'g'risidagi qonunning 9-

---

m oddasida belgilanishicha, lizing shartnom asi yozma shaklda, qonun 
hujjatlarida belgilangan tartibda tuziladi.
Lizing shartnomasi:
shartnom a taraflaridan birining talabiga ko'ra;
m ol-mulk lizing obyekti hisoblanib, u haqda tuziladigan bitim lar 
qonunga muvofiq notarial tasdiqlanishi talab qilinadigan hollarda notarial 
tasdiqlanishi lozim.
Lizing to io v i 
lizing beruvchining lizing obyektini sotib olish uchun 
qilgan x ara jatlarin in g ham m asi yoki k o ‘p qismi, sh u n in g d e k lizing 
obyektini yetkazib berish va belgilangan m aqsadda foydalanish uchun 
uni yaroqli holga keltirish bilan bog'liq boshqa xarajatlari lizing oluvchi 
tomonidan qoplanishi ham da lizing beruvchining darom adidan iborat 
bo'ladi (FKning 590-moddasi).
Lizing to 'lo v lari sh a rtn o m a n in g b u tu n am al qilish m u d d a tig a
taqsimlanadi va bo'lib-bo'lib to'lanadi. Lizing to'lovlarining m iqdorlari 
va davriyligi lizing shartnomasi bilan belgilanadi.
Lizing obyektining oldi-sotdi shartnomasi xususiyatlari.
Lizing obyektining oldi-sotdi shartnom asi lizing beruvchi va sotuvchi 
o'rtasida tuzilib, unga ko'ra lizing beruvchi lizing oluvchining topshirig'iga 
binoan lizing obyektini keyinchalik lizing oluvchiga berish u ch u n o'z 
mulki qilib oladi.
Taraflarning xohishiga ko'ra lizing obyektining oldi-sotdi shartnomasi 
lizing shartnomasi kuchga kirishidan oldin yoki keyin tuzilishi mumkin. 
Shartnom a bo'yicha lizing sotuvchidan lizing beruvchi m ulk huquqi 
asosida lizing obyektini sotib oladi va lizing oluvchiga egalik qilish va 
foydalanish uchun beradi.
Lizing obyekti oldi-sotdi shartnom asini tuzish paytida lizing beruvchi 
lizing obyekti qaysi m aqsadda olinayotganligidan sotuvchini oldindan 
xabardor qilishi, buni oldi-sotdi shartnom asida qayd etishi sh a rt (Lizing 
to'g'risidagi qonunning 14-moddasi).
Quyidagilar lizing shartnomasining m uhim shartlari hisoblanadi:
lizing obyektining tavsiflanishi (lizing obyektining m iqdori, sifati, 
ro'yxati, k o n tra k t qiym ati va boshqa k o 'rsatkichlari) va shartn o m a 
um umiy pul summasining ko'rsatilishi;
ta r a f l a r n i n g lizin g o b y e k tin i o lish v a b e ris h b ila n b o g 'liq
majburiyatlari;
lizing obyektini berish tartibi, shu jum ladan lizing obyektini yetkazib 
berish, montaj qilish va foydalanishga topshirish tartibi;
lizing to'lovlarini to'lash shartlari, miqdorlari, m uddatlari va tartibi;

---

lizing obyektidan foydalanish, unga qarash, uni saqlab turish va 
ta ’m irlash yuzasidan taraflarning majburiyatlari; 
shartnom aning amal qilish muddati;
sotuvchi va lizing obyektini tanlash uchun m as’ul tarafning ko'rsatilishi 
Taraflarning kelishuviga binoan lizing shartnomasiga quyidagi shartlar 
kiritilishi mumkin:
lizing obyektini sotib olish tartibi va m uddatlari; 
lizing shartnomasini o'zgartirish va bekor qilish; 
lizing obyektini su g 'u rta qilish; 
fors-m ajor holatlar;
lizing beruvchi qo'shim cha xizmatlar ko'rsatishi, bunday xizmatlarsiz 
lizing obyektidan foydalanib bo'lmasa;
lizing subyektlari tom onidan lizing shartnom asi shartlariga rioya 
etilishini nazorat qilish tartibi.
Lizing shartnom asiga qonun hujjatlariga muvofiq boshqa shartlar 
h am kiritilishi mumkin.
Bizga m a’lumki, hozirda jahonda juda ko‘p lizing tashkilotlari faoliyat 
ko'rsatm oqda. Eng yirik xalqaro lizing tashkilotlaridan «Ebikliz»ni va 
Milliy lizing assosiasiyalarining Yevropa Federatsiyasi («Lizyurop»)ni 
alohida ajratib ko'rsatish mumkin.
Xalqaro lizing tashkilotlarining asosiy vazifasi quyidagilardan iborat:
a) bularga a ’zo m am lakatlar qonunchiliklarini o'rganish, taqqoslash;
b) barcha huquqiy soliq, moliyaviy masalalarni hal etish;
v) lizing bitim larining sh artlari to'g'risidagi statistik m a’lumotni 
yig'ish;
g) lizing firmalarini tashkil etish bilan bog'liq masalalarni o'rganish. 
Respublikamizda ham bir qator lizing tashkilotlari mavjud. Ularga 
Vazirlar M ahkamasining 1995-yil 1-maydagi qarori bilan tashkil etilgan 
“O'zbek Lizing Interneyshnl A J ” qo'shm a lizing, 2003-yil 23-oktabr qarori 
bilan tashkil etilgan “Q urilish-lizing”, 1999-yil 30-oktabr qarori bilan 
tashkil etilgan “O'zqishloqxo'jalikmashlizing” kompaniyalarini kiritishimiz 
mumkin.