Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

Lizing oluvchining huquq va majburiyatlari.
Lizing oluvchi quyidagi huquqlarga ega: 
lizing obyektini mustaqil aniqlash va sotuvchini tanlash; 
lizing beruvchidan lizing shartnom asini bajarm aganlik yoki lozim 
darajada bajarm aganlik tufayli yetkazilgan zarar qoplanishini talab qilish;
sotuvchiga lizing obyekti oldi-sotdi shartnom asidan kelib chiquvchi 
talablarni, jum ladan uning sifati va butligi, topshirish m uddati, kafolatli

---

t a ’m irlashi va hokazolar xususida talablar qo‘yish (Lizing to'g'risidagi 
qonunning 12-moddasi).
M oi-mulk yetkazib berilmagan, to'liq yetkazib berilmagan, m uddati 
kechiktirib yetkazib berilgan yoki uning sifati tegishli darajada bo'lmagan 
taq d ird a, lizing oluvchi, a g a r shartnom ada boshqacha qoida nazarda 
tutilgan bo'lmasa:
lizing to'lovlarini to'xtatib turish;
yetkazib berilayotgan mol-mulkni rad etish va lizing shartnomasini 
bekor qilishni talab qilishga haqli. Lizing shartnom asi m uddatidan oldin 
bekor qilingan taqdirda lizing oluvchi vaqti-vaqti bilan bo'nak sifatida 
to'lagan pullarini va boshqa sum m alarni lizing obyektidan foydalanish 
davrida olgan foydaning qiymatini chegirib tashlab, o'ziga qaytarib berishni 
talab qilishga haqli.
Lizing shartnomasi m uddatidan oldin bekor qilingan taqdirda lizing 
oluvchi ilgari b o 'n a k sifa tid a to 'la g a n p u llarin i, lizing o b y ek tid an
foydalanishdan olgan foydaning qiymatini chegirib tashlab, o'ziga qaytarib 
berishni talab qilishga haqli (FKning 595-moddasi).
A g a r lizing s h a rtn o m a s in in g n a rsa si b o 'lg a n m o l-m u lk sh u
sh a rtn o m a d a k o 'rsatilg an m u d d atd a , b ash arti sh artn o m ad a b un day 
m u d d a t k o 'rsa tilm a g a n bo 'lsa, oqilona m u d d a td a lizing oluvchiga 
topshirilm agan bo'lsa, lizing beruvchi javobgar bo'ladigan holatlar tufayli 
m ud dat o'tkazib yuborilgan taqdirda, lizing oluvchi shartnom ani bekor 
qilishni va zararning qoplanishini talab qilishga haqli (FKning 592-moddasi).
Lizing oluvchi lizing beruvchi oldida shartnom a yuzasidan javobgar 
bo'lib qolgani holda, lizing shartnom asi bo'yicha olgan mol-mulkini lizing 
beruvchining roziligi bilan qo'shim cha lizingga topshirishga haqli (FKning 
596-moddasi).
Uchinchi shaxs undiruvni lizing obyektiga qaratganda lizing oluvchi 
lizing shartnom asini bek o r qilish va lizing obyektini m ulk qilib olish 
bilan bir p ay td a lizing sh artn o m asi bo'yicha tegishli lizing to'lovlari 
qoldig'ini lizing beruvchining qolgan davrda oladigan daromadini chegirib 
tashlagan holda bir yo'la to'lashga haqli (Lizing to'g'risidagi qonunning 
12-moddasi).
Lizing bo'yicha ijaraga olingan mol-mulkning tasodifan nobud bo'lishi 
yoki tasodifan buzilishi xavfi, agar lizing shartnom asida boshqacha tartib 
nazarda tutilgan bo'lm asa, lizing oluvchiga b u m ol-m ulkni topshirish 
paytida o'tadi (FKning 593-moddasi).
Lizing oluvchining m ajburiyatlari:
A gar lizing shartnom asida boshqacha tartib belgilangan bo'lmasa,

---

lizing oluvchi lizing to'lovlarini o'z vaqtida to'lashi, m ol-m ulkdan uni 
yetkazib berish shartlariga muvofiq foydalanishi, uni soz holda saqlashi, 
o'z hisobidan joriy ta ’mirlash ishlarini bajarishi, saqlash bo'yicha boshqa 
xarajatlarni amalga oshirishi shart.
Lizing shartnomasi bekor qilinganida lizing oluvchi mol-mulkni lizing 
beruv chid an olgan holatida uning norm al eskirishini va taraflarn in g
kelishuvida shartlashilgan o'zgarishlarni hisobga olib, qaytarib berishga 
m ajbur (FKning 597-moddasi).
Lizing oluvchining lizing obyektini ta ’mirlash va unga texnik xizmat 
ko'rsatishga doir huquqi va m ajburiyati sotuvchi bilan alohida tuzilgan 
shartnom ada belgilanishi mumkin.
Lizing oluvchi qonun hujjatlarida belgilangan boshqa huquqlarga 
ega bo'lishi va o'zga m ajburiyatlam i bajarishi m um kin (Lizing to'g'risidagi 
qonunning 12-moddasi).
Sotuvchining huquq va m ajburiyatlari.
Sotuvchi qonun hujjatlariga va shartnom aga muvofiq huquqlarga 
ega bo'ladi va m ajburiyatlam i bajaradi.
Agar lizing shartnomasida yoki oldi-sotdi (mahsulot yetkazib berish) 
shartnom asida boshqacha qoida nazarda tutilgan bo'lm asa, oldi-sotdi 
shartnom asi bo'yicha sotuvchining lizing oluvchiga nisbatan huquq va 
m ajburiyatlari lizing beruvchiga nisbatan huquq va m ajburiyatlaridek 
bo'ladi. Bunda lizing oluvchi lizing obyekti oldi-sotdi shartnom asini bekor 
qilishga yoki uni haqiqiy emas deb topishga haqli emas (Lizing to'g'risidagi 
qonunning 13-moddasi).
Agar lizing shartnomasida boshqacha tartib nazarda tutilgan bo'lmasa, 
ushbu shartnom a obyekti bo'lgan m ol-m ulk sotuvchi tomonidan bevosita 
lizing oluvchiga u turgan joyda topshiriladi (FKning 592-moddasi).
Sotuvchi - lizing beruvchi lizing oluvchi uchun m ol-m ulk sotib 
olayotganda mol-mulk muayyan shaxsga lizingga berishga mo'ljallanganligini 
bilLshi shart.