Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

6.3. S h a rtn o m a bo‘yich a taraflarn in g
h uq uq va m ajburiyatlari
H am m a sh a rtn o m a d a b o 'lg an id ek , lizing sh a rtn o m a sid a h a m
taraflarning huquq va m ajburiyatlari belgilab qo'yilgan. Ma’lumki, lizing 
sh a rtn o m a si boshqa s h a rtn o m a la rd a n farq qilib, u n d a u c h ta ta ra f 
qatnashadi, y a’ni 1) sotuvchi; 2) lizing oluvchi; 3) lizing beruvchi.
Lizing beruvchining huquq va majburiyatlari.
Lizing beruvchi quyidagi huquqlarga egadir:
lizin g o lu v c h in in g lizing o b y e k tid a n q a n d a y s h a ro itla rd a
fo y d a la n a y o tg a n lig in i v a u n i b e lg ila n g a n m a q s a d ig a m u v o fiq
ishlatayotganligini lizing shartnom asi shartlariga ham da qonun hujjatlari 
talablariga muvofiq nazorat qilish;
lizing oluvchining roziligi bilan lizing obyekti va uning sotuvchisini 
tanlash;
qonun hujjatlarida yoki lizing shartnomasida nazarda tutilgan hollarda 
v a tartib d a lizing oluvchidan lizing obyektini talab qilib olish;
lizing oluvchi lizing shartnom asini jiddiy tarzda buzgan taqd irda 
b a rc h a lizing to'lovlarini m u d d atid an ilgari to'lashni yoxud yetkazilgan 
z a r a r n i u n d ir ib v a (y o ki) lizin g o b y e k tin i q a y tib olg an ta r z d a
sh artn o m an i bekor qilishni talab etish.
1 
Ислом Каримов. “В атан саждагох каби мукаддасдир”. 3-жилд. "Узбекистон” 
нашриёти. 1996 йил. 194-бет

---

Agar lizing obyekti lizing beruvchining aybi bilan yetkazib berilmagan 
bo'lsa yoki lizing shartnomasi shartlariga nomuvofiq bo'lsa, lizing beruvchi 
lizing oluvchining roziligi bilan o'zi lozim darajada bajarm agan lizing 
shartnomasi shartlarini tuzatib bajarishga yoki lizing oluvchiga boshqa 
lizing obyektini taklif etishga haqli.
Lizing oluvchi lizing to'lovlarini to'lash m ajburiyatlarini bajarm agan 
taqdirda, lizing beruvchi o'ziga tegishi k erak bo'lgan to'lovlarni foizi 
bilan olishi mumkin.
Lizing oluvchi o'z m ajburiyatlarini jiddiy ravishda buzgan taqdirda, 
agar lizing shartnom asida boshqacha tartib nazarda tutilgan bo'lmasa, 
lizing b eru v ch i bo'lajak lizing to'lovlarini tezlash tirishn i yoki lizing 
obyektini qaytarib olgan va zararni undirgan holda shartnom ani bekor 
qilishni talab qilish huquqiga ega (FKning 597-moddasi 3-4-qismlar). 
Lizing beruvchi:
lizing shartnom asi bo'yicha m ol-mulkni olishi va uni lizing oluvchiga 
egalik qilish ham da foydalanish uchun berishi;
Lizing beruvchi lizing oluvchi uchun m ol-mulk sotib olayotganda 
mol-mulk m uayyan shaxsga lizingga berishga mo'ljallanganligini sotuvchiga 
m a’lum qilish (FKning 591-moddasi);
lizing obyektini, agar shartnom ada shunday shartlar nazarda tutilgan 
bo'lsa, saqlab turish, ta ’mirlash va unga texnik xizmat ko'rsatish bo'yicha 
lizing oluvchi oldida o'z zimmasiga olingan m ajburiyatlam i o'z vaqtida 
va to'liq hajm da bajarishi shart.
Lizing beruvchi lizing obyektini lizing oluvchiga shartnom a shartlariga 
javob beradigan holatda va unda kelishilgan m uddatda topshirishi shart.
A g ar lizing b eru v c h in in g ayb li h a ra k a tla ri yoki y o'l q o 'y g a n
kam chiliklari tufayli m ol-m ulk yetk azib berilm agan, to'liq yetkazib 
berilmagan, m uddati kechiktirib yetkazib berilgan yoki tegishli darajada 
sifatli bo'lm agan mol-mulk yetkazib berilgan bo'lsa, buning uch un u 
lizing oluvchi oldida javobgardir (FKning 594-moddasi).
Lizing beruvchi qonun hujjatlarida belgilangan boshqa huquqlarga 
ega bo'lishi va o'zga m ujburiyatlarni bajarishi mumkin.