Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

Komitentning huquq va majburiyatlari:
Komitent:
vositachilik shartnom asi b o 'y ich a ijro etilgan hamma narsani 
vositachidan qabul qilishi;
o'zi uchun vositachi tomonidan sotib olingan mol-mulkni ko'zdan 
kechirishi va ushbu mol-mulkda aniqlangan kamchiliklar to'g'risida darhol 
vositachini xabardor qilishi;
vositachini vositachilik topshirig'ini bajarish yuzasidan uchinchi 
shaxs oldida o'z zimmasiga olgan majburiyatlardan ozod qilishi shart 
(FKning 841-moddasi).
Komitent vositachilik haqini, tegishli hollarda esa del’kredere uchun 
qo'shimcha haqni ham to'lashdan tashqari, vositachilik topshirig'ini bajarish 
yuzasidan vositachi sarflagan summalami ham unga to'lashi shart.
Agar qonun hujjatlarida yoki vositachilik shartnomasida boshqacha 
tartib belgilab q o 'y ilg a n bo'lm asa, vositachi o 'z ixtiyorida b o'lga n
k o m ite n tn in g m o l-m u lk in i saqlash yu zasid an qilgan x a ra ja tla ri 
qoplanishiga haqli emas (FKning 842-moddasi).
Komitent vositachiga haq to'lashi, vositachi bitimning uchinchi shaxs 
tomonidan bajarilishi uchun kafolatni o'z zimmasiga olgan (del’kredere) 
hollarda esa shartnomada belgilangan miqdorda qo'shimcha haq ham 
to'lashi shart. A gar shartnomada bu miqdor nazarda tutilgan bo'lmasa 
va u shartnomaning shartlaridan kelib chiqqan holda belgilanishi mumkin 
bo'lm asa, haq m iqdori Fuqarolik kodeks 356-moddasining to'rtinchi 
qismiga m uvofiq belgilanadi (FKning 833-moddasi).

---

3. Vositachilik shartnomasida taraflarning javobgarligi
Fuqarolik kodeksining 840-m oddasida belgilanishicha vositachi 
quyidagi holatlarda javobgar bo‘ladi:
vositachi o ‘z ixtiyoridagi kom itent m ol-m ulkining y o ;qolishiga, 
yetishmasligiga yoki shikastlanishiga olib kelgan har qanday kamchilik 
uchun komitent oldida javobgar boiadi.
agar vositachi komitent yuborgan yoki vositachiga komitent uchun 
kelgan mol-mulkni qabul qilib olayotganida bu mol-mulkda tashqaridan 
ko'zdan kechirganda sezib qolinishi mumkin b oiga n shikastlanish yoki 
yetishmovchilik mavjud boisa, shuningdek, komitentning vositachi qoiida 
turgan mol-mulkiga biron-bir shaxs zarar keltirgan taqdirda vositachi 
komitentning huquqlarini himoya qilish choralarini ko'rishi, zarur dalil- 
isbotlarni to'plashi va bularning barchasi haqida darhol komitentni 
xabardor qilishi shart.
Komitentning o'z ixtiyoridagi mol-mulkini sug'urtalamagan vositachi 
buning uchun faqat komitent unga m ol-m ulkni kom itent hisobidan 
sug'urtalashni buyurgan yoki vositachining bu mol-mulkni sug'urtalashi 
vositachilik shartnomasida yoki ish muomalasi odatlarida nazarda tutilgan 
hollar javobgar boiadi.