Toshkent davlat transport universiteti S. T. Boltayev, S. I. Valiyev temir yo

1-rasm.OZU mikro Mikrosxemaining shartli grafik ko’rinishi. 
EHM da ma’lumot xotirasini tashqi sig’imi 64kB gacha bo’lgan qurilma ulash 
yo’li bilan kengaytirish imkoniyati ko’rib chiqilgan. Bunda ichki xotiraga murojat 

---

qilish maxsus buyruqlar yordamida amalga oshiriladi.
2-rasm.PZU mikro Mikrosxemaining shartli grafik ko’rinishi. 
 
Bunda o’qish signali, EHM RD signali bilan, yozish esa EHM WR bilan tuziladi. 
Ichki ma’lumot xotirasi bilan ishlaganda, WR va RD signallari shakllanmaydi. 
3-rasmda OZUning tizim shinasiga ulanish funksional sxemasi ko’rsatilgan. 
3-rasm OZU modulining tizim shinasiga ulanish sxemasi. 
Dastur xotirasi dasturni saqlash uchun mo’ljallangan va ma’lumotlar xotirasidan 
64 kb gacha bo’lgan alohida manzil maydoniga ega. Barcha murojaatlar tashqi dastur 
xotirasida 0000H manzilidan boshlab bajarilishi uchun EHM 
OE
chiqishi 0 V 
shinaga ulanishi kerak. 

---

Doimo ichki xotiraga murojot qilishda 16 razryadli manzil shakllanadi, kichik 
baytli mikrosxema xotirasiga chiqariladi, kattasi esa manzil selektri orqali (SA) 
chiqariladi. Bunda bayt manzili mikro Mikrosxema xotirasiga yuboriladi, keyinchalik 
mikrosxema kelishi kutilayotgan ikkita boshqaruvchi signallarni (RD, WR) xotirasiga 
saqlanishi kerak, qaysiki mikro Mikrosxema xotirasi malumotlarni qabul qiladi (RD) 
yoki teskarisiga yuboradi.(WR)
4-rasm.PZU modulining tizim shinasiga bog’lanish sxemasi. 
4-rasmda EHMning PZU ga ulanish funksional sxemasi ko’rsatilgan. Manzil 
shinasi ma’lumotlarni yozish shart bo’lgan katak manzilini beradi, keyin esa yuqori 
impendant xolatga o’tadi va PZU dan ma’lumotlar baytini kelishini kutadi. Qachonki 
manzil mikro Mikrosxemaning kirishida bo’lsa, unda mikrosxema shinalar 
boshqaruvi RD va CS signal chiqish selektor manzilida yana bitta signal kelishini 
kutib turadi, keyin tanlangan bayt shina tizimiga chiqariladi.
EHM ning ish rejimi kirish va chiqish signali kombinatsiyasi yordamida 
shakllantiriladi. RAM xotira mikro Mikrosxemai ishlatilishida, ROM shinali 
boshqarishiga signallar yuboriladi. 
Tashqi sinxronizatsiya signali Mikrosxemaga yuborilganda yoki kvars ulangan 
xolatlarda, 
OE
signali (faol yukori kuchlanish darajasi) mikrosxemani “Sbzos” 
holatiga keltiradi. 
OE
kirishi Shmitt ichki triggeri kirishi hisoblanadi. 
Mikro Mikrosxemaning qayta tiklinishi kafolatlangan bo’lishi uchun, 
OE
kirishida yuqori darajali signalning davomiyligi ikki EHM mashina davridan 
(sinxoronlash chastotasi f
BQ 
ning 24 davri) kam bo’lmasligi kerak. 
OE
kirishiga 
tashqi 0 ga turishish yuborilganda EHM 0 ga tushirish signalini shakllantiradi. 
Barcha shina manzili A0 dan A15 gacha har birida 4 ta razryad bo’lgan 4 sinfga 
ajratiladi. 
Shunday qilib, har bir kattalik o’zining razryadli turida berilgan qiymatiga mos 
holda qayd qilinadi. Ya’ni 0800 soni 0000100000000000 soni dek ko’rsatiladi, FFFF 
soni esa 1111111111111111 sonidek, OBFF soni 0000101111111111nidek. OZU va 
PZU manzili Mikrosxema xotirasida ajratiladi(4-rasm). Mikrosxema xotirasida OZU 
Mikrosxemaini yoki PZUni namuna olish signalini chiqaradigan manzil tanlash usuli 
o’rnatiladi(5-rasm). Ba’zida karta xotirasida mikro Mikrosxema nomeri ko’rsatiladi, 
misol uchun RAM1, ROM3 va boshqalar, shuningdek, adress kilobitlarining 
boshidagi va oxiridagi raqami ko’rsatiladi. Manzillar shinasining xolatisii inobatga 

---

olingan holda xotira manzillarini baytlarga ajratish 1-jadvalda keltirilgan
Zamonaviy mikro Mikrosxemalar 12 razradli kirish manziliga ega bo’lib, 2 kB 
(2
11
) xotira bilan mos tushadi, shu sababli, mikro Mikrosxemalarni tanlash uchun 
manzil selektoriga A10-A15 manzilni tanlash kerak.