Toshkent Davlat Sharqshunoslik Universituti Tayyorladi: O'roqov ElbekTayy Mavzu: Arxeologiya va Yordamchi fanlar

Toshkent Davlat Sharqshunoslik Universituti

Tayyorladi: O'roqov ElbekTayy

Mavzu: Arxeologiya va Yordamchi fanlar

Reja:

1.Arxeologiya fani maqsadi va vazifalari

2.Arxeologiya fani tarixi va turlari

3.Arxeologiya va yordamchi fanlar

1.Arxeologiya fani maqsadi va vazifalari

Arxeologiya (yunoncha “arxayos” – qadimgi, “logos” - fan), qadimshunoslik — qadimgi moddiy madaniyat yodgorliklariga asoslanib kishilik jamiyati o‘tmishini o‘rganuvchi fan.Fanning maqsad, vazifasi esa bugungi kun insonlariga, insoniyat boshidan kechirgan sivilizatsiyalar to‘g‘risida ma’lumot berish, ularning moddiy madaniyatini nazariy tahlil qilish, o‘rgatish arxeologiya fanining bosh maqsadi hisoblanadi. Arxeologiya fanining vazifasi esa, yer qarida tepaliklar shaklida davrimizgacha saqlanib qolgan shahar va qishloqlarni, tog‘lardagi g‘or makonlarni arxeologik tadqiqotlar yordamida o‘rganadi. Ularni chuqur ilmiy o‘rganish asosida o‘tmishdagi kishilik jamiyatlari ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish tarixining umumiy manzarasi tiklanadi.

Arxeologiya fanining asosiy maqsadi – arxeologik yodgorliklarni o‘rganish asosida insoniyat tomonidan yaratilgan moddiy madaniyat yutuqlarinining uzviy taraqqiyot jarayonini aniqlash va ilmiy xulosalar berish1. Arxeologiya fanining vazifalari:
• Insoniyat tomonidan yaratilgan moddiy-madaniyatning paydo bo‘lishi va rivojlanish bosqichlarini o‘rganadi.
• Moddiy madaniyat asosida jamiyat taraqqiyotini o‘rganadi.
• Har bir tarixiy davrga xos bo‘lgan tarixiy jarayonlarni moddiy madaniyatda aks ettiradi.
• Arxeologiya tarixiy fanlar xususan antropologiya, etnografiya bilan hamkorlikda odamning paydo bo‘lishi, rivojlanishi va migratsiya jarayonlarini o‘rganadi.
• Joylardagi arxeologik ekspedisiyalarni maxsus muassasalar: arxeologik tadqiqot institutlari, oliy o‘quv yurtlarning arxeologiya kafedralari, san’atshunoslik institutlari, muzeylar va shuningdek o‘lkani o‘rganish to‘garaklari tashkil etadi.