Toshkent Davlat Sharqshunoslik Universituti Tayyorladi: O'roqov ElbekTayy Mavzu: Arxeologiya va Yordamchi fanlar

Download 0,98 Mb.

1 2 3 4 5 6 7

Bog'liq
TSUOS. Elbek

2.Arxeologiya tarixi va turlari

Arxeologiya fani dunyodagi boshqa fanlarga qaraganda eng yosh fanlar qatoriga kiradi. Yozma manbalarning xabar berishicha, hatto Bobil podshosi Nabonid (mil. avv. 555-539 yy.) ibodatxonalar, saroylarni ostki qismlarini qazdirtirib ko‘rganligi haqida ma’lumotlar sakdanib qolgan. Yozma manbalarda "arxeologiya" termini miloddan avvalgi V asrlardan boshlab uchray boshlaydi. Jumladan Platon (mil. avv. 427-347 yy.) va Diodor Sisiliyskiy (mil. avv. 80-29 yy.) larni asarlarida bir necha martadan "arxeologiya" terminini uchratish mumkin. Diodorning zamondoshi Diodor Galikarnasskiy Rimning Puni urushlarigacha bo‘lgan davrini "Rim arxeologiyasi" atamasi bilan atagani ma’lum. Yaqin yuz yillar keyinroq yashagan yaxudiylarning mashxur yozuvchisi Iosif Flaviy o‘zining yahudiylar tarixiga bag‘ishlangan "dunyo yaralgandan Nerongacha" nomli asarini "Yahudiylar arxeologiyasi" deb atadi.

Milodning boshlaridan boshlab "arxeologiya" atamasini o‘rniga "antiquitates" - "qadimiyat", "qadimgi" atamalari ishlatilishi bilan birga arxeologiya tushunchasidan ko‘ra ham boshqa sohalarda qo‘llanila boshlandi. Ya’ni, bu davrga kelib "arxeologiya" atamasi biroz differensiyalashdi va boshqacharok mazmun kasb etdi. Masalan, "badiiy buyumlar qadimiyati", "yuridik ishlar qadimiyati" va h.k.
Rimning imperatorlari davrida «antiquarius» - ya’ni antikvariy, qadimiyat havaskori ma’nosida ishlatildi. O‘rta asrlarga kelib "antikvariylar" deb qadimgi qo‘lyozmalarni ko‘chirib yozadigan hattotlar aytiladi. Uyg‘onish davridan boshlab esa, barcha qadimgi davrlarga oid buyumlarni saqlovchilarini "antikvariylar" deb aytiladi

Download 0,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3 4 5 6 7