Toshkent davlat sharqshunoslik instituti

Mintaqaning YaIM 2800 mlrd.doll.ni tashkil etib, unda YaMM ning aholi jon boshiga to’g’ri kelishiga qarab, ularni 3ta gurux mamlakatlariga ajratish mumkin:eng kam 1000-5300 doll. — Kambodja, V’etnam, Laos, M’yanma, Indoneziya , Filippin, Sharqiy Timor; o’rtacha 8400-10 300 doll. — Tailand, Malayziya va yoqori 15000-37000 doll. —Singapur va Bruney.

Mintaqa YaIMning o’rtacha o\sish sur’ati yiliga 4,9%— 5,1%ni tashkil etmoqda.

Shimoliy-Sharqiy Osiyo mintaqasidagi muammolar qatoriga ishsizlik, past daromad olish, mulkiy va ijtimoiy qatlamlanish, sotsial ta’minot kirib, ushbu muammolar xususan, Xitoyda, Mongoliyada yaqqol ko’rinadi. Mongoliyada aholining 1/4 qismi, Xitoyda 15% aholi xalqaro qashshoqlik darajasidan past kun kechirmoqda. (kuniga 1 AQSh doll.), Shimoliy Koreyada aholini oziq-ovqat bilan norma asosida ta’minlashning tizimi mavjud. Ishsizlikning eng yoqori darajasi Xitoyda (10%), eng past darajasi Tayvanda (3%) bo’lib, bu muammolar davlatning faol qo’llab-quvvatlanishi, ya’ni kichik va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish orqali hal etilmoqda. Yaponiyada an’anaviy ravishda bandlik yoqori darajada bo’lib, yirik korxonalarda kishilarni umrboqiy ishga olish tizimi mavjud, kichik biznes yaxshi rivojlangan va kadrlarni qayta tayyorlash tizimi ham yo’lga qo’yilgandir.

Mintaqa aholisining soni— 1730,8 mln.kishini tashkil etadi. aholining o’rtacha yillik o’sish sur’atli— 1,1% dan iborat. Mintaqa aholisining katta qismini deyarli 75% ni xitoyliklar, 12ni yaponlar, 5% ni koreyslar, 0,5% ni uyg’urlar, 0,4%ni tibetlar, 0,4% ni iszular, 0,4% ni mongollar, 0,3%ni xueylar va boshqalar tashkil etadi. Irqiy mansubligi turli variantlardagi katta monloloidlar hisoblanadi.

Mintaqa mamlakatlarida ekologik muammolar ham mavjud bo’lib, ular, masalan, Janubiy Koreyada “Yashil texnologiyalar”, atrof-muhitni himoya qilish borasidagi turli-tuman tadbirlar (avtomobilsozlikdagi gibrid, quyosh energiyasi yordamida ishlovchi uskuna va jihozlar, shamol energiyasi va h.k.), Xitoyda bu masala hozirgi kunning dolzarb masalasi sifatida qaralib, ushbu yonalishda davlat miqyosida ekologik dastur ishlab chiqilgan bo’lib, unda atrof muhitni muxofaza qilish yonalishlari va ob’ektlari atroflicha o’rganilib, bu ishlarni amalga oshirish reja bo’yicha olib borilmoqda.