Toshkent davlat sharqshunoslik instituti jahon siyosati, tarix va falsafa fakulteti

3–BOB. 
ZAMONAVIY 
BOSQICHDA 
YAPONIYA 
TASHQI 
SIYOSATINING ASOSIY YO’NALISHLARI………………………………..42 
3.1. AQSH va Yaponiya o’rtasidagi xavfsizlikni taminlash borasidagi hamkorlik 
aloqalari va istiqbollari………………………………………...............................42 
3.2. Yaponiya Markaziy Osiyoda taraqqiyot dasturini amalga oshirish siyosati 
doirasida Yaponiya - O‘zbekiston munosabatlari………………………………..49 
XULOSA………………………………………………………………………...58 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR……………………………………….62 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

KIRISH 
 
 Mavzuning dolzarbligi. 
Hozirgi davr xalqaro munosabatlardagi Yaponiya 
davlatining o’rni va mavqei ortib bormoqda. Shuningdek, Uzoq Sharq 
mintaqasidagi roli va bu mintaqadagi davlatlar bilan o’zaro aloqalari eng dolzarb 
masalalardan biridir. Bugungi kunda Yaponiya tashqi siyosatiga ma’lum darajada 
ta’sir ko‘rsatayotgan bir qator omillar mavjud. Keyingi yillarda Yaponiyadagi 
Uzoq Sharq mintaqasidagi yetakchi davlatlar hamda, dunyoning qudratli davlatlari 
tomonida Yaponiyadagi ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy vaziyatga hamda tashqi 
siyosatiga tasir etish hollari bilan bog’liq ayrim muammolar ham bor.
Jahon siyosati va xalqaro munosabatlar tizimida davatlarning o‘rni, ularning 
olib borgan tashqi siyosati har doim dolzarbligi jihatidan birinchi darajadagi 
muhim ahamiyat kasb etadi. Bunda shubhasizki, davlatlar tashqi siyosatini o‘z 
milliy manfaatlarini ta’minlash va o‘zining yashab qolish uchun muhim bo‘lgan 
hayotiy manfaatlarini ta’minlashga yo‘naltiradi. Shu bilan bir qatorda davlatlar 
tashqi siyosatida mintaqaviy xavfsizlikni ta’minlamay turib jahondagi xavfsizlikka, 
barqarorlik va tinchlikka erishib bo‘lmaydi.
Muhtaram Prezidentimiz Shavkat Miromonovich takidlab o’tganlaridek, 
“Butun dunyoda murakkab vaziyat yuzaga kelyotgan, terorizm, ekstremizm 
va radikalizm xavfi tobora ortib borayotgan bugungi sharoitda doimo hushyor va 
ogoh bo’lish, mamlakatimizning mudofa qobilyatini, Qurolli Kuchlarimizning 
salohiyatini har tomonlamamustahkamlash – xavfsizlik va barqarorlikni hamda 
xalqimizning osoyishta hayotini ta’minlashning eng muhim sharti va kafolatidir. 
Tashqi siyosatni amalga oshirishda barcha davlatlar, birinchi navbatda, 
qo’shni mamlakatlar bilan do’stona munosabatlar va o’zaro manfaatli hamkorlikni 
yanada mustahkamlashni o’zimizning birinchi darajali vazifamiz deb bilamiz”
1
.
Shundan kelib chiqib aytish mumkinki, bugungi kunda rivojlangan davlatlar 
1
Мирзиёев Ш.М. Буюк келажагимизни мард ва олийжаноб халқимиз билан қурамиз. – Т.: Ўзбекистон, 2017. 
– Б. 68. 
 

---

tajribasini o’rganish va uni ijobiy, yutuqli tomonlarini O’zbekiston amaliyotida 
qo’llash muhim vazifalardan biri bo’ladi.
Tadqiq etilayotgan Yaponiyaning jahon arenasida o‘z o‘rnini 
mustahkamlash orqali mintaqada joylashgan davlatlarning turli sohalardagi 
barqaror taraqqiyotiga, bu hududda yashovchi xalqlarning ijtimoiy farovonligiga 
va tinchligiga erishish mumkin. 
Bitiruv malakaviy ish mavzusining aynan Yaponiya tashqi siyosatining 
asosiy ustuvor yo’nalishlariga oidligi yuqoridagi o‘ta muhim omillar bilan bog‘liq.
Yaponiya tashqi siyosatiga ta’sir etuvchi omillar asosan AQSH faktori va 
Osiyo Tinch Okeani mintaqasidagi davlatlar o’rtasidagi mintaqaviy yetakchilik 
uchun kurashning mavjudligi hamda, energiya resurslariga bo’lgan talabning 
yuqoriligi shu orqali Markaziy Osiyo davlatlari bilan aloqalarni yaxshilashga 
bo’lgan intilishda deyish mumkin.