|
Kalit so‘zlar:
pedagogika, umumiy psixologiya, muhit, irsiyat, bolalar psixologiyasi,
pedagogika psixologiyasi, qiziqishlar va mayllar.
ВЗАИМОСВЯЗЬ ДОШКОЛЬНОЙ ПЕДАГОГИИ И ОБЩЕЙ ПСИХОЛОГИИ
Назирова Г.М. - старший преподаватель Кокандского государственного
педагогического института
Аннотация.
В этой статье анализируются взаимосвязанные аспекты педагогики и
общей психологии. Также было разъяснено их значение в процессе воспитания на основе
взаимозависимости. Кроме того, были проанализированы отдельные частные случаи
педагогической и общей психологической науки.
Ключевые слова:
педагогика, общая психология, среда, наследственность, детская
психология, педагогическая психология, интересы и склонности.
71
TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI
2020/2(23
)
INTERACTION OF PRESCHOOL PEDAGOGY AND GENERAL PSYCHOLOGY
Nazirova G.M. - Senior Lecturer, Kokand State Pedagogical Institute
Annotation.
This article analyzes the interrelated aspects of pedagogy and General
psychology. Their importance in the process of education based on interdependence was also
explained. In addition, individual cases of pedagogical and General psychological science were
analyzed.
Keywords:
pedagogy, General psychology, environment, heredity, child psychology,
educational psychology, interests and aptitudes.
Pedagogika va psixologiya koʻpqirrali va oʻziga xos hodisa va jarayonlarni oʻrganadigan
fanlardir.
Pedagogika va psixologiya fanlari qadimiy, qiziq, murakkab va insoniyat uchun muhim fanlar
hisoblanadi. Insoniyat oʻz tarixi, kelib chiqishi, biologik tabiati, tili va urf-odatlarini oʻrganadi va bu
bilimlarni egallashda psixologiya alohida oʻrin tutadi.
Psixologiya fanining predmeti – psixika, pedagogikaning predmeti esa – tarbiya jarayonidir
1
.
Pedagogika va psixologiya fanlari oʻzaro bir-biriga bogʻliqdir. Masalan, arxitektorlarni
tayyorlashda ularning qanday oʻziga xos xususiyatlarini hisobga olish kerak, sanʼat asarlari vositasida
shaxsni tarbiyalash kabi savollarga javob berish uchun psixologiyaga murojaat qilishimiz kerak.
Pedagogikada tahlilning toʻrtta darajasi mavjud:
1-daraja – gnoseologik daraja: pedagogik hodisa va jarayonlarni tahlil qilishga boʻlgan
umumiy ilmiy yondashuvlarni toʻgʻri shakllantirishga xizmat qiladi;
2-daraja – dunyoqarashli daraja: bola va katta shaxsining shakllanishi va rivojlanishi omillari
hamda ijtimoiy hodisalar sifatida namoyon boʻladigan taʼlim, tarbiya va pedagogik faoliyat haqidagi
holatlarni oʻz ichiga oladi;
3-daraja – ilmiy-mazmunli: pedagogika fanining qonun va qonuniyatlarini, taʼlim va
tarbiyaning nazariyasi va metodikasini toʻgʻri shakllantirish va asoslashga xizmat qiladi;
4-daraja – mantiqiy-gnoseologik: pedagogika predmeti va obyektini toʻgʻri tushunishni, fan
kategoriyalarini rivojlantirishni, pedagogik nazariya va amaliyot oʻrtasidagi munosabatlarni
aniqlashni, pedagogika fanining boshqa fanlar bilan aloqasi o‘rganishga xizmat qiladi.
“Pedagogika” — lotincha soʻz boʻlib “peda” – “bola”, “logika” esa “yetaklash”, yaʼni “bola
yetaklash” degan maʼnoni bildiradi. Umumiy qilib aytganda, u tarbiya haqidagi fandir. Tarbiya
ijtimoiy hayotning zaruriy hodisasi hisoblanadi. Bundan koʻrinib turibdiki, pedagogika fani oʻsib
kelayotgan yosh avlodni yetuk inson qilib tarbiyalash uchun taʼlim-tarbiyaning mazmuni, umumiy
qonuniyatlar va amalga oshirish yoʻllarini oʻrgatuvchi fan hisoblanadi
2
.
Pedagogikaning tarbiya sohasidagi obyekti oʻsib kelayotgan yosh avlod boʻlganligi uchun
pedagogika insonni oʻrganuvchi fanlar bilan ham bogʻlanadi. Bular: umumiy anatomiya va odam
fiziologiyasi, ayniqsa, bolalar anatomiyasi va fiziologiyasi, yosh anatomiyasi va fiziologiyasi
pedagogikaga yaqin boʻlgan fanlardir. Pedagogika umumiy psixologiya, bolalar psixologiyasi,
pedagogik va ijtimoiy psixologiya bilan chambarchas bogʻlangandir. Shuningdek, pedagogika
umumiy va maktab gigiyenasi, psixogigiyena sohasidagi ilmiy maʼlumotlarga tayanadi. Pedagogika
ijtimoiy fanlarga ham yaqindir. U falsafa, ekonomika, sotsiologiya, etika, estetika kabi fanlarning
maʼlumotlaridan keng foydalanadi. Demak, pedagogika va umumiy psixologiya boshqa fanlarga
qaraganda koʻproq bir-birlari bilan bogʻlangan.
1
Иванов П., Зуфарова М. Умумий психология. Дарслик. – Т., 2018. 25-бет.
2
Абдуллаева Ш. ва бошқ. Педагогика. Ўқув қўлланма. – Т.: Фан, 2019. 68-бет.
72
Do'stlaringiz bilan baham: |
