Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari 2020/1(22) issn 2181-9580

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI
2020/1(22) 
diagnostik, psixologik, boshqaruvchilik kabilarni kiritadilar. I.F.Isayeva kasbiy va 
pedagogik madaniyat uchta asosiy: aksiologik, texnologik va shaxsiy-ijodiy 
komponentdan iboratligini ta’kidlaydi. Aksiologik komponent - bu pedagogik 
qadriyatlarning kombinatsiyasi: kasbiy zarur bilimlar, pedagogning fikrlari, 
e’tiqodlari. Texnologik komponentga pedagogik faoliyatda yuzaga keladigan turli xil 
pedagogik muammo va vazifalarni hal qilish uchun texnologiyalar majmuyi kiradi. 
Shaxsiy-ijodiy komponent pedagogik qadriyatlar va pedagogning innovatsion 
faoliyati, o‘z pedagogik faoliyatining tanqidiy tahlili, pedagogik ijod
2
. 
Tadqiqotchilar madaniyat doimiy ta’lim emas, u rivojlanmoqda, oldingi 
madaniyatning yangi madaniy qadriyatlar bilan o‘zaro ta’siri mavjud, deb 
hisoblashadi. Madaniyatning shakllanishi faoliyat bilan bog‘liq va olingan bilim va 
ko‘nikmalar, g‘oyalar va ideallar, shuningdek qadriyat yo‘nalishlari bu jarayonga 
ta’sir qiladi. Shu sababli, hozirgi vaqtda e’lon qilingan va ta’lim maqsadi, uning 
tuzilishi, shakllari, usullari va texnologiyalari o‘zgarishi bilan tavsiflangan 
innovatsion ta’lim yangi madaniyat turini innovatsion shakllantirishi kerak. 
Mamlakatda ro‘y berayotgan ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlar mamlakatimiz ta’lim 
tizimini doimiy ravishda modernizatsiya qilishni talab qilmoqda. Zamonaviy 
sharoitda innovatsion pedagogik faoliyat ta’limni yangilash vositasidir. Ta’lim 
mazmunidagi doimiy o‘zgarish pedagogdan doimiy ravishda o‘qitishning yangi 
shakllari va texnologiyalarini, shuningdek kasbiy o‘zini o‘zi o‘qitish shakllari va 
texnologiyalarini izlashni talab qiladi. Pedagogik jarayonni amalga oshirish shakllari 
va texnologiyalarini izlashda pedagogik nazariya va amaliyot o‘rtasidagi bog‘liqlik 
mustahkamlanmoqda, pedagogik muhitda pedagogik bilimlarning ahamiyati ortib 
bormoqda. Hozirgi kunda innovatsion madaniyat va uning individual komponentlari 
Ye.D.Afanaseva, L.G.Borisova, V.G.Volvach, L.E.Yelizarova, S.V.Kulnevich, 
V.V.Kraevskiy, V.A.Latishev, M.V.Mazurina, A.I.Nikolayev, A.M.Novikov, 
I.E.Panova, 
A.M.Saranov, 
G.A.Safarova, 
St.Sidorov, 
H.M.Soltamurodova, 
A.N.Tryapitsina, L.A.Xolodkova, I.I.Sirkun kabi olimlar tomonidan ko‘rib 
chiqilmoqda. 
Pedagogik 
innovatsion 
madaniyatni 
o‘zlashtirish zaruriyati pedagogik 
voqelikning quyidagi hodisalari bilan izohlanadi: 
- o‘quv muassasalarining (ijod maktablari, litseylar, kollejlar, markazlar) yangi 
modellarining faoliyati. Ularda ishlash pedagogdan nafaqat o‘qitishning yangi 
usullarini egallashni, balki butun faoliyat tizimini nazariy, uslubiy va metodologik 
darajada qayta qurishni talab qiladi; 
2
Исаев И.Ф. Теоретические основы формирования Профессиональной педагогической культуры преподавателей высшей 
школы: Автореф.дис... .докт.пед.наук. -М., 1993. 33-bet 

---

54