Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti samarqand filiali iqtisodiyot fakulteti oziq-ovqat va qishloq xoʻjaligi iqtisodiyoti kafedrasi

2. Kompaniya maqsadlarini oʻrnatish 
Maqsadni aniqlash strategik koʻrish va kompaniyaning rivojlanish 
yoʻnalishlarini aniq maqsadga aylantirib beradi. 
Maqsad - bu firma boshqaruv 
apparatining belgilangan vaqtda aniq natijaga erishish majburiyatidir.
Firmaning uzoq muddatli rejalari aniq oʻlchanadigan konkret vazifalarga 
aylantirilmaguncha missiya va firmaning kelajak niyatlari chiroyli soʻzlar boʻlib 
qolaveradi. 
Maqsadni aniqlash strategik boshqarishning hal qiluvchi daqiqasidir.
Korporativ maqsad - bu tashkilot oʻz aksionerlarining manfaatlariga qanday 
qarashini koʻrsatuvchi birinchi hal qiluvchi koʻrsatkichdir. Maqsadga yoʻnalganlik 
firmaning biznesini, asosiy maqsadlarini, xarakteristikalarini va uning yetakchi 
falsafasini ifodalaydi. Maqsadga yoʻnalganlik kelgusi strategik qarorlar uchun 
tashkiliy mazmun kasb etadi. 
Korporativ 
maqsadga 
yoʻnalganlikning uch asosiy tarkibiy 
qismi 
quyidagilardan iborat: 
■
firmaning biznesini aniqlash 
■
uning asosiy maqsadlarini belgilash 
■
korporativ falsafani aniqlash. 
Kompaniyaning maqsadga yoʻnalganligi va strategiyasini ifodalashga turli 
tashqi va ichki guruhlar ta’sir koʻrsatadi (3-rasm.) 
3-rasm. Maqsadni belgilash va firma strategiyasini shakllantirishda 
harakatlanuvchi guruhlar 
Biznesni aniqlashda quyidagi savollarga javob berish lozim: 
-
Bizning biznesimiz nimadan iborat? 
-
U qanday boʻladi? 
-
U qanday boʻlishi kerak? 
Birgina biznes bilan shugʻullanuvi kompaniya uchun «Bizning biznesimiz 
nimadan iborat?» degan savolga beriladigan javob quyidagi savollarga javob 
topishni taqozo etadi: 
-
kimning ehtiyoji qondiriladi (iste’molchilarning qanday guruhlari)? 
-
qanday ehtiyojlar qondiriladi (iste’molchilarning qaysi ehtiyojlari)? 
-
iste’molchilarning ehtiyojlari qanday qondiriladi (san’at yoki farq qiluvchi 
ustunliklar)? 
Ichki guruhlar 
menejerlar. 
Direktorlar kengashi. 
Aksionerlar 
Yollanma ishchilar.
Maqsaqdni 
belgilash. 
Biznesni aniqlash. 
Bosh tizimlar. 
Biznes falsafasi 
Tashqi guruhlar: 
Iste’molchilar.
Hukumat.
Kasaba 
uyushmalari. 
Raqobatchilar.
Vazifa va mavqeidan 
kelib chiqib strategiyani 
ifodalash

---

15 
Diversiyalangan kompaniya uchun «Bizning biznesimiz nimadan iborat?» 
degan savol ikki tabaqada koʻrib chiqilishi kerak: 
-
xoʻjalikning oʻrta boʻgʻinlari uchun iste’molchiga yoʻnaltirilgan (birgina 
biznes bilan shugʻullanuvchi kompaniya uchun ham); 
-
korporatsiya miqyosidagi xoʻjalikning oʻrta bugʻinlari portfeliga 
yoʻnaltirilgan. 
Bu esa quyidagilarni oʻz ichiga oladi: 
-
kompaniya portfelining maqsadlari; 
-
xoʻjalikning oʻrta bugʻinlari portfeli diversifikatsiyasi; 
-
portfeldagi xoʻjalikning oʻrta bugʻinlari oʻrtasidagi balans.