Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti abdurahmonov q. X., Xolmominov sh. R

Demak, O'zbekistonda ishsizlik o'sishining asosiy sababi, eng awalo,
mamlakat iqtisodiyoti davlat sektorida ishlab chiqarishning qisqarishi bo'ldi. 
Iqtisodiy 
o'sish dinamikasi bilan ishsizlik o'rtasidagi aloqa uzviy bog'liq ko'rsatkichlardir.
Qoidaga ko'ra, g'arb iqtisodchilari iqtisodiy o'sish sur’atlarini aholini 
ish bilan bandligining o'sish sur’atlari bilan, tanazzulni esa ishsizlik 
darajasining o'sishi bilan bog'laydilar. Haqiqatan ham, industrial turdagi 
normal ishlayotgan bozor iqtisodi yotida iqtisodiy o'sish doimo tarmoqlaming 
rivojlanishi va kengayishini, demak, ish bilan bandlikning ortishini anglatadi. 
Shunday boisa-da, rivojlanayotgan mamlakatlarda bunday bogiiqlik ko'zga 
ochiq tashlanmaydi. Masalan, ko'pgina rivojlanayotgan mamlakatlarda 
sanoatning tez o'sishi ish bilan bandlikning muvofiq kengayishini keltirib 
chiqarmadi. Iqtisodchilar bu hodisani sanoatdagi o'sish sur’atlaridan ancha 
yuqori boigan urbanizatsiya sur’atlari hamda qishloqdan shaharga ko'chib 
kelayotgan aholi malakasining pastligida deb izohlaydilar.
MDH mamlakatlaridagi voqelik ishsizlikning iqtisodiy turg'unlik pasayishi 
sur’atlari bilan bevosita aloqasini tasdiqlamaydi. Masalan, sanoat ishlab 
chiqarish hajmlari deyarli ikki marta qisqarganda, ish bilan band boiganlar 
soni 10,0 %dan ortiqroq kamayishi mumkin. Fikrimizcha, buning sababi 
quyidagicha bo'lishi mumkin.
96

---

* Birinchidan, 
bu iqtisodiyotda davlat sektorining saqlanganligidir. Bozor 
islohotlarining boshlarida, davlat mulki ustuvor bo‘lgan va korxonalarni, 
shu jum ladan, qaror keltiradiganlarni ham davlat tom onidan q o ‘llab- 
quwatlash davom etgan, ish haqining onda-sonda va kechikuvchi indeksatsiya 
qilinishi munosabati bilan inflyatsiya darajasining kamayishi korxonalarga, 
hatto ishlab chiqarish kamaygan sharoitlarda ham , aholini ish bilan 
bandligini saqlash imkonini beradi.