Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti abdurahmonov q. X., Xolmominov sh. R



Download 7,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet110/186
Sana29.11.2022
Hajmi7,82 Mb.
#875062
1   ...   106   107   108   109   110   111   112   113   ...   186
Bog'liq
3782-Текст статьи-9247-1-10-20201122 (1)

141


XI BOB
AHOLINING TU RM USH DARAJASI VA DAROMAD LARI
HAMDA UNI DAVLAT TOM ONIDAN TARTIBGA SO LISH
11.1. Turmush darajasi tushunchasi va ko‘rsatkkhlari
Aholining farovonlik darajasini ifodalash uchun «turmush darajasi*, «xalq 
farovonligi*, «turmush faoliyati xavf&zligi*, «turmush tarzi*, «mehnat faoliyati 
sifati*, «turmush sifati* kabi turli xil tushunchalar qo'llaniladi. Ba’zan turli 
atamalar bir mazmunni anglatsa, boshqa hollarda ular o'rtasidagi farq muayyan 
xaraktcr kasb etadi, mazmuni sezilarli darajada farq qiladi. Shu bilan birga, 
mazkur tushunchalaming o‘zaro bog'liqligini qayd etish lozim.
O'zbekistonda aholining moddiy, ma’naviy, ijtimoiy ehtiyojlari qondirilish 
darajasini ifodalaydigan «tunnush darajasi* atamasi kengroq qo'llaniladi. Bunday 
tavsif ko'proq turmush darajasi statistikasini xarakterlaydi. Shu bilan biiga 
turmush darajasi - ko'plab omillar yig'indisi ta ’sirida bo'lgan o'zgaruvchan 
jarayondir. Turmush darajasi muntazam o'zgarib turadigan turli ne’matlarga 
bo'lgan ehtiyojlaming tarkibi va darajasi bilan, boshqa tomondan, ehtiyojni 
qondirish im koniyatlari, tovarlar va xizm atlar bozoridagi holat, aholi 
daromadlari, mehnatkashlaming ish haqi bilan belgilanadi.
142


Ammo ish haqi miqdori ham, turmush darajasi ham ishlab chiqarish 
va xizm at ko'rsatish sohalari sam aradorligining k o ia m i, ilm iy-texnik 
taraqqiyot darajasi, aholining m adaniy-m a’rifiy saviy^si va tarkibi, milliy 
xususiyatlar, siyosiy hokimiyatga bog‘liq 
(11.1-rasmga qarang).
70-80-yillarda «turmush tarzi* tushunchasi keng qoilanilgan. Bunda hayot 
faoliyatining sifat ko‘rsatkichlari «turmush tarzi*, miqdor ko‘isatkichlari esa 
♦turmush darajasi* bilan ifodalangan. Shuningdek, aholining tunnush darajasini 
xarakterlovchi boshqa atamalar va tushunchalar mavjud. Turmush 
darajasin in g
eng mufassal talqini quyidagicha: turmush darajasi - bu jismoniy, ma’naviy 
va ijtimoiy ehtiyojlaming rivojlanish darajasi, qondirilganlik miqyosi va ulami 
qoniqtirish uchun yaratilgan imkoniyatlami aks ettiruvchi kompleks ijtimoiy- 
iqtisodiy kategoriyadir. Bunday talqin turmush darajasining sifat va miqdor 
ko'rsatkichlarini yanada to‘liqroq ifodalashga imkon yaratadi.
Turmush darajasi inson (aholi) hayot faoliyatining m aiu m bir qirrasi 
to‘g‘risida tasawur beradigan ko‘rsatkichlar tizimi bilan belgilanadi. Turmush 
darajasi to‘g‘risida batafsil m aium ot olish uchun aholi daromadlari va ehtiyojlari, 
iste’mol darajasi va tarkibi, uy-joy, mol-mulk, madaniy-maishiy buyumlar 
va boshqalar bilan ta’minlanganlik darajasini chuqur o‘iganish lozim.
Turm ush darajasini ifodalovchi ko‘rsatkichlar tu rli-tum an bo‘lib, 
tu rm u sh darajasi kontseptsiyasi b ilan uzviy b o g iiq . Ayrim m uhim
ko'rsatkichlar 11.1-jadvalda keltirilgan.
11.1-jadval

Download 7,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   106   107   108   109   110   111   112   113   ...   186




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish