Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali zooinjeneriya, veterinariya

Vitamin B₁ – (timin) dekarboqsilaza fermenti tarkibiga kiradi. Yetishmaganda to‘qimlarda pirovinograd kislotasi to‘planadi, yog‘, uglevod, oqsil va suv almashinuvi buziladi. O‘sish susayadi, mahsuldorlik pasayadi. Ayniqsa parrandalarda tez seziladi.
Vitamin B₂ – (riboflavin) murakkab fermentlar tarkibida kooferment sifatida birik kelib organizmda oksidlanish va qaytarilish jarayonlarida ishtirok etadi. Yetishmaganda oqsil sintezlanishi yomonlashadi. Parrandalar ratsionlarida bu vitamin yetishmaganda jo‘jalar o‘sishdan orqada qoladi, inkubatsiya davrida tuxum tarkibida uning yetishmasligi natijasida embrionlarning rivojlanishiga salbiy tasir ko‘rsatib ularning o‘limiga sabab bo‘ladi.

Vitamin B1	TIAMIN
Vitamin B2	RIBOFLAVIN
Vitamin B3	PANTOTEN KISLOTASI
Vitamin B5 (RR)	NIKOTIN KISLOTASI
Vitamin B6	PIRIDOKSIN
Vitamin B7 (N)	BIOTIN
Vitamin B8	INOZIT
Vitamin B9	FALIEV KISLOTASI
Vitamin B12	SIANKOBALAMIN
Vitamin S	ASKORBIN KISLOTASI

Vitamin B₃ – (pantatenovaya kislota) bu vitamin yog‘ almashinuvida muhim ahamiyatga ega. Bu vitamin yuqori kaloriyali ratsion bilan oziqlantirilganda yetishmaydi. B₃ yetishmaganda cho‘chqalarda dermatit (teri kasalligi) paydo bo‘ladi, ishtaha yo’qoladi, juni tushadi. Umuman hayvonlarda yetishmaganda g‘oz (gusiy shag) yurishi paydo bo‘ladi. Parandalarda nerv sistemasi buziladi va paralichni yuzaga keltiradi.

Vitamin B₄ – (xolin) organizmda liptron funksiyasini bajaradi jigarda fosfolipidlar paydo bo‘lishini va qonga so‘rilishini ta’minlaydi. Xolin yetarli bo’lsa jigarning yog‘ bosishini oldini oladi va metionning sintezlanishiga yordam beradi. Yetishmaganda uglevod va yog‘ almashinuvi buziladi. Buzoqlarni sun’iy sut bilan oziqlantirganda ham xolin yetishmasligi mumkin, organizmda glitserindan xolin sintez qilinishi mumkin.
Vitamin B₅ – (RR - nikotinovaya kislota) organizmda uglevod va oqsil almashinuvini boshqarishda va me’da osti bezi ishini boshqarishda ishtirok etadi.
Cho‘chqalar ratsionida yetishmaganda - teri kasalligi (pellagra), anemiya, ich ketish. Ichaklar yallig’lanishi paydo bo‘lib paralich bo‘lishi mumkin.
Cho‘chqa va parrandalarning B₅ vitamini bilan ta’minlanishi triptofanning yetarli darajada bo‘lishi bilan ham bog‘liq. Buzoqlarni sun’iy sut bilan oziqlantirishda yetishmasligi mumkin, chunki unda triptofan bo‘lmaydi.
Vitamin B₆ – (pirodoksin) oziq moddalarda 3 hil ko‘rinishda – piridin, pirodaksamin va pirodaksal holatda uchraydi. Fermentlar tarkibiga kirib triptofanning nikotin kislotasiga aylanishiga yordam beradi. Yog‘lar almashinuvida esa oqsildan yog‘ hosil bo‘lishiga ham katta ahamiyatga ega. Yetishmaganda anemiyani vujudga keltiradi, ishtaha yo‘qolishi, dermatit yuzaga keladi, organizm o‘sishdan orqada qoladi.