Тошкент-2021 3 Июнь 2021 10-қисм Тошкент май 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Quronov D. Adabiyotshunoslikka kirish. -T.: Fan, 2007. 
2. Quronov. D. Adabiyotshunoslik lug‘ati.-T.:Akademnashr,2013. 
3. Qo‘shjonov M. Tanlangan asarlar.-T.:Sharq, 2018.-B.
4. Karimov B. “Badiiy so‘z ohangrabosi” so‘z boshi. 
5. Sultonov. X. “Ko‘ngil ozodadur”. Saodat sohili.- T: Yangi asr avlodi, 2019. 
6. Rasulova. U. XX asr o‘zbek qissachiligi tarixi Filol. fan. doktori..dis.-T.:2020. 
1
Sultonov. X. “Ko‘ngil ozodadur”. Saodat sohili.- T: Yangi asr avlodi, 2019. 57 
– bet
2
Rasulova. U. XX asr o‘zbek qissachiligi tarixi (poetik izlanishlar va taraqqiyot tamoyillari). Filol. fan. doktori..
dis.-T.:2020.

---

91
Июнь 2021 10-қисм
Тошкент
VIRTUAL KOMPYUTER O‘YINLARINING YOSH AVLOD TARBIYASIGA SALBIY 
TA’SIRI: MUAMMO VA YECHIMLAR 
Yusupova Bashorat Zohirovna 
Navoiy viloyati Nurota tumaniga qarashli 
42 – umumiy o‘rta ta’lim maktabi psixologi 
Annotatsiya: 
maqolada kompyuter o
‘
yinlariga bog‘lanib qolgan o‘smirlar muammosi 
yuzasidan olib borilgan tadqiqot ishlari va kompyuter o‘yinlari oqibatida o‘smirlar xulqida paydo 
bo‘ladigan salbiy sifatlar bo‘yicha tavsiyalar berilgan.
Tayanch so‘zlar: 
Ludamaniya,
 
agressiv xulq, axborot xavfsizligi, virtual olam, jazava, ruhiy 
holat, irodasizlik.
Ma’lumki, insonning tajovuzkorlikka, ya’ni agressiv xulq-atvorga moyilligi asosan uning 
individual rivojlanish xususiyatlari bilan belgilanadi. Agressiv xulqning paydo bo‘lishida ko‘p 
omillar, jumladan yosh individual xususiyatlar, tashqi jismoniy, ijtimoiy sharoitlar va hokazolar 
ishtirok etadi. Olimlarning fikricha, shaxsda agressiv xulq-atvor shakllanishiga bevosita ijtimoiy 
muhitning ta’siri kuchli ekan. Agressivlik, tajovuzkorlik salbiy xulq ko‘rinishlaridan biri bo‘lib, 
subyektning-subyektga bo‘lgan munosabati tushuniladi. 
Psixologiyada “agressiya” tushunchasi turlicha talqin qilinadi. Ba’zi olimlar agressiyaga salbiy 
baho bersalar, ba’zilari ijobiy baholaydilar. Agressiya – bir kishi tomonidan ikkinchi bir kishiga 
ko‘rsatilgan jismoniy harakat yoki tahdid bo‘lib, u ikkinchi kishining erkinligiga tahdid soladi. 
G‘arb psixologlarining ishlarida o‘smirlik davri agressiyasiga bag‘ishlangan tadqiqotlar tobora 
kengayib, ko‘payib bormoqda. Shu bilan bir qatorda o‘smirlarda agressiv xulq shakllanishiga 
sabab bo‘luvchi omillardan biri sifatida kompyuter o‘yinlari deb e’tirof etilmoqda. Adabiyotlar 
tahlilining ko‘rsatishicha, bu muammo bo‘yicha olingan tadqiqot natijalariga qarab ikki xil 
xulosa kelib chiqishi mumkin: ba’zi tadqiqotchilar kompyuter o‘yinlari o‘smirda agressiv xulq 
rivojlanishiga sabab bo‘ladi degan fikrni olg‘a sursalar, ba’zilari bu fikrga mutlaqo teskari bo‘lgan 
fikrni aytadilar, ya’ni ularning fikricha, kompyuter o‘yinlari bilan o‘smirning agressivligi o‘rtasida 
hech qanday bog‘liqlik yo‘q, balki kompyuter o‘yinlari agressiyaning pasayishiga olib kelar ekan. 
Biz ham kompyuter o‘yinlari bilan o‘smirlar agressiyasi o‘rtasidagi bog‘liqlikni o‘rganish 
maqsadida ilmiy tadqiqot ishlarini olib bordik va kompyuter o‘yinlari ta’sirida o‘smirlarda paydo 
bo‘ladigan agressiya bo‘yicha to‘liqroq ma’lumot olishga muvaffaq bo‘ldik. 
Mazkur tadqiqot ishimizda biz kompyuter o‘yinlari bilan o‘smirlar agressiyasi o‘rtasidagi 
bog‘liqlikni o‘rganish maqsadida A. Bass - A. Darkining agressiyani o‘rganishga bag‘ishlangan 
metodikasidan foydalandik, chunki bu metodika psixologik tadqiqotlarda, tashxis amaliyotida 
eng ko‘p ishlatiladigan klassik metodikalar sirasiga kiradi va o‘smirlar agressiyasi bo‘yicha to‘la 
ma’lumot bera oladi. 
Agressiv kompyuter o‘yinlari kinoga yoki kitoblarga qaraganda odamning ruhiyatiga tez 
ta’sir qiladi. Kompyuterda o‘ynab turib odam o‘zi qaror chiqaradi, kinoda esa u faqat kuzatuvchi 
bo‘ladi xolos. Har qanday kino yoki taqdimot filmlari 1.5 yoki 2 soat davom etishi mumkin. Biroq, 
kompyuter o‘yinlariga mukkasidan ketgan bola bir necha soat vaqtini kompyuter oldida o‘yin 
o