Тошкент — «МЕҲнат» —1986

2-иш. Личинка типлари билан танишиш ва уларнинг муҳим туркуми ҳамда оилаларини^ниқлаш

Керакли жиҳозлар. Биринчи иш учун тайёрланган ҳамма жиҳозлар, :ҳашарот личинка типлари таблица-лари, слайдлар ва фотосуратлар.
Ўрганиш объекта: 20—25 туркум іва оилаларнинг личинкалари, шулар-дан 3—4 та тўлиқ ўзгарувчан ҳаша-ротлар личинкалари, қолганлари эса •чала ўзгарувчан !ҳашаротлар личин­калари бўлиши керак.
Аниқловчи жадваллардан фойдала-іниш. Аниқловчи жадваллар ҳашарот-ларнинг морфо-анатомик ва био-эко­логик белгиларига асосланиб тузилган бўлиб, ҳар бир характер ли белгилари рақамлар билан кўрсатилган. Бу ра-ңамларга «тезалар» деб айтилади. Ра-қамлардан кейин, қавс ичида иккинчи рақам берилади. Булар «антитеза-лар» деб айтилади. Тезаларда бгрил-ган белгиларнинг қарама-қаршиси ан-титезада берилади. Ҳашаротларни аниклаш вақтида жадвалда аниқловчи берилган биринчи тезадан бошлаб уңинг ва цўлингиздаги ҳашаротга ңа-раб тезада берилган белгиларга солиш­тиринг. Тезада берилган белгилар аниқланаётган хашаротнинг белги-ларига тўғри келса, иккинчи те-зани аниқлашга ўтасиз. Иккинчиси-да берилган белгилар ҳам тўғри кел­са, учинчи тезага, учинчиси тўғри келса тўртинчисига ўтиб, теза охи-ригача, яъни берилган белгилардан кейин қора харфлар билан ёзилган туркум ёки оила номи келгунча тақ-қослаб борасиз. (Туркум ёки оила-ларнинг номидан олдин, яъни тезада берилган белгилардан кейин кўп нуң-талар қўйилади. Чунки туркум ёки оилаларни тезаларда берилган харак-терли белгиларнинг ҳаммаси мужас-самлашмаган, яъни кўп нуқталарнинг қўйилиши характерли белгиларнинг давоми бор деган маънони билдиради).
«Теза» да берилган белгилар тўғри келмаса, теза рақамидан кейин қавс ичида берилган антитезага қарайсиз ва антитезада берилган белгиларга солиштирасиз, агар бу белгиларга тўғри келса, ундан кейинги тезага ўтасиз. Бу кузатув туркум ёки онла­йн аниклагунча давом эттирилади. Борди-ю, антитезадаги берилган бел­гилар ҳам тўғри келмаса, у вақтда бирор жойда янглишилган бўласиз. Бундай ҳолда солиштиришни яна бо-шидан такрорлашга тўғри келади.
Аниқлаб чиққандан кейин, лабора­тория дафтарига белгилари тўғри кел-ган тезалар кўчирилиб, туркум ёки оиласи ёзилади.