Тошкент — «МЕҲнат» —1986

^{Муродов С.А.
УМУМИЙ ЭНТОМОЛОГИЯ}
КУРСИ

ТОШКЕНТ — «МЕҲНАТ» —1986

СССР Агросаноат давлат комитеты қишлоқ хўжалик ынстытутлар усымлыкларны ҳимоя қилиш факультеты, студентлары учун дарсли сыфатыда тасвыя этган
Муродов С. А.
Умумий энтомология курси: Олий ва махсус ўрта таълим бош бошқармаси қишлоқ хўжалик институтлари ўсимликларни ҳимоя қилиш фак. студ. учун дарслик.— Т.: Меҳнат, 1986.—272 б.; расм.
Ушбу дарсликда ҳашаротларнинг морфологияси, анатомия ва фи»
зиолг ^зси, биологияси, экологияси, систематика ҳаида классифика-
црр, да тилда баён қилинган. Ҳар қайси қисм ниҳоясида амалий
ь .■■ ;ар берилган. Амалий машғулотларни бажаришда назарий
-j ...рилган расмлардан фойдаланиш мумкин.
Дарслик асосан қишлоқ хўжалик институтларининг студентлари уп>я мўлжалланган. Ундан қишлоқ хужалигининг бошҳа соҳаларида шилайдиган мутахассислар, яъни агроном-энтомологлар, малака оши-риш курсларининг тингловчилари, шунингдек мактабларнинг уқитув-чнлари ҳам фойдаланишлари мумкин.
Мурадов С. А. Общая энтомология.
44.9я723

© «Меҳнат» нашриёти, 1986.

СЎЗ БОШИ

КПСС Марказий Комитетининг Бош секретари М. С. Горбачев 1985 йил 7 сентябрда Целиноград шаҳрида Агросаноат ишлаб чикаришини ин­тенсив ривожлантириш ҳақида ;сўз-лаган нутңида Озиқ-овқат програм-масини бажариш, қишлоқ хўжалиги маҳсулотини асраш ва қайта ишлаш проблемасига тўхталиб, уни ўн иккин-чи беш йиллик учун муҳим вазифа деб таъкидлади.
Озиқ-овқат программасини бажа-ришда ңишлоқ хўжалиги маҳсулот-ларини зараркунанда ҳашаротлардан саклаш муҳим масаладир. Бу маса-лани ижобий ҳал этишда энтомоло­гия фани катта роль ўйнайди.
Энтомология фани умумий энто­мология ва амалий энтомология фан-ларига бўлинади.
Умумий энтомология фани, амалий энтомология — ңишлоқ хўжалиги ўр-мончилик, чорвачилик, ветеринария, медицина энтомологияларини ҳамда фойдали ҳашаротлар; ипакчилик ва асаларичилик фанларини илмий, наза-рий пойдеворини яратиб беради.
Олий ўқув юртларининг студент-лари учун узбек тилида умумий энто­мология курси дарслиги шу кунгача ёзилмаган эди. Шунга кўра мазкур қўлланмани бу йўналишдаги биринчи иш дейиш .мумкин. Қўлланма ўсим-ликларни ҳимоя қилиш факультети-нинг студентлари учун тавсия этилган программа асосида ёзилган бўлиб, у ҳашаротларнинг морфологияси, ана­томияси, физиологияси, биологияси, экологияси, систематикаси ва класси-фикацияси к.исмларидан ташкил топ­тан.
Ҳар қайси қисм ниҳоясида ама­лий машғулотлар берилган. Булар-нинг сонини кафедралар ва ўқитувчи-лар қисқартиришлари ёки баъзи бир ишларни (имкониятларига қараб) бир-лаштиришлари мумкин. Лаборатория ишларини бажаришдан олдин шу те-мага оид назарий ңисм ўзлаштирили-ши керак. Амалий машғулот ўтаётган пайтда назарий қисмда берилган расм-лардан фойдаланиш мумкин. Амалий машғулотда керак бўладиган техник асбоб-ускуналардан фойдаланиш йўли зоология фанида ўтилиши ҳисобга олиниб мазкур қўлланмада берил-мади.
Амалий машғулотда ҳашаротлар-нинг личинкалик, ғумбаклик ва вояга етган даврларидаги муҳим туркум-лари, турлари ва оилаларини аниқ-ловчи жадваллар келтирилди.
Ушбу қўлланмани нашр этишда қимматли маслаҳатлар берган Ленин номидаги Бутуниттифоқ қишлоқ хў-жалиги фанлари академиясининг мух-бир аъзоси, профессор О. Н. Алиму-ҳамедов, Ўрта Осиё ўсимликларни ҳимоя қилиш ҳамда зоология ва па­разитология илмий текшириш инсти-тутларининг лаборатория мудирлари 3. К. Одилов ва Ш. А. Шарафутди-новларга автор ўз миннатдорчилиги-ни билдиради.