Тошкент – 2020 10-мавзу: Халқаро статистикада иқтисодий фаолият самарадорлиги кўрсаткичлари

Иқтисодий фаолият самарадорлиги кўрсаткичлари

• 1. Бир бирлик оралиқ истеъмолига (асосий капиталнинг амортизациясисиз моддий харажатларга) тўғри келган ялпи қўшилган қиймат ишлаб чиқарилиши:
• Қоралиқ истеъмоли = Ялпи қўшилган қиймат : Оралиқ истеъмоли қиймати
• 2. Бир бирлик моддий харажатларга тўғри келган соф қўшилган қиймат кўрсаткичи (материал қайтими):
• Қмоддий харажатлар = Соф қўшилган қиймат : Моддий харажатлар

Иқтисодий фаолият самарадорлиги кўрсаткичлари

• 3. Маълум конкрет маҳсулот бирлигини ишлаб чиқариш учун конкрет турдаги айланма капиталнинг сарфи. Бу кўрсаткич натура ва қиймат кўринишида айрим турдаги айланма капитал сарфини (натура ёки қиймат кўринишида) ишлаб чиқарилган маҳсулот миқдори (ёки қийматига) бўлиб ҳисобланади. Бундай кўрсаткичларни ҳисоблаш учун асос бўлиб ЯИМнинг тармоқлараро баланси ҳисобланади (“Харажатлар-ишлаб чиқариш” жадваллари). Ушбу баланс маълумотлари асосида нафақат маҳсулот бирлигига тўғри келган бевосита харажатлар (ушбу корхона ёки тармоқдаги харажатлар), балки ушбу турдаги айланма капиталнинг бошқа тармоқлардаги билвосита харажатларини ҳисобга оладиган тўлиқ харажатларини ҳам аниқлаш мумкин.

Иқтисодий фаолият самарадорлиги кўрсаткичлари

• Капитал қўйилмаларнинг иқтисодий самарадорлигини ифодалаш мақсадида қуйидаги кўрсаткичлар хизмат қилади:
• 1. Капитал қўйилмаларнинг асосий ва айланма капиталга инвестициялар умумий суммасидаги улуши. Уни аниқлаш учун ялпи асосий капиталга капитал қўйилмалар суммаси шу даврдаги умумий инвестициялар суммасига бўлинади. Асосий капиталга капитал қўйилмалар улуши қанчалик катта бўлса, шунчалик ишлаб чиқариш аппаратининг янгиланиши тезроқ амалга оширилади.

Иқтисодий фаолият самарадорлиги кўрсаткичлари

• 2. Капитал қўйилмаларнинг қоплаш муддати. Бу кўрсаткич асосий капиталга капитал қўйилмаларнинг ушбу капитал қўйилмаларни амалга ошириш ҳисобига олинадиган қўшимча фойда ҳисобига қанча йилда қопланишини ифодалайди:
• Қмуддати = Асосий капиталга капитал қўйилмалар : Капитал қўйилмалар ҳисобига олинган қўшимча олинган соф фойда