Тошкент – 2016 Тожиев М

3-§.Узлуксиз таълим тизимида ўқув машғулотларини режалаштириш

Ҳозирги замон таълим тизимида таълим жараёнинида ҳар бир дарснинг белгиланган мақсадига эришишни олдиндан кафолатлашда дарсни режалаштириш алоҳида ўрин тутади.

Дарсни режалаштириш – кутилаётган таълим натижаларига эришиш мақсадида ўқитувчи томонидан таълим жараёнига тайёргарлик кўриш, яъни таълим метод, шакл ва воситаларини олдиндан тўғри танлаш, кутилаётган натижалар ҳақида тўла тасаввурга эга бўлишидир.
Таълим жараёнини режалаштириш турли даражаларни ўз ичига олиб, улар қуйидагича бўлади: бутун таълим даври, бир ўқув йили, чораклар, бир ой, бир ҳафта, бир кун ҳамда бир соатлик назарий ёки амалий дарс бўйича.
Таълим жараёнини олдиндан режалаштиришда ўқитувчи эътибор қаратиши муҳим ҳисобланган жиҳатлар мавжуд.

1. 
   Таълим мақсадаларини аниқлаш, яъни Нима учун ўқитилади? – деган савол ҳақида олдиндан тўлиқ тасаввурга эга бўлиш.
   
2. 
   Ўрганиладиган назарий ёки амалий материал мазмун, яъни Нима ўрганилади? – деган саволга олдиндан жавоб бера олиши.
   
3. 
   Режалаштирилган таълим мазмунини етарли даражада эгаллаш орқали таълим мақсадларига эришиш учун таълим методларини танлаш, яъни Қандай ўқитиш керак? лиги ҳақида тассаввурларга эга бўлиш.
   
4. 
   Таълим мақсадларига эришишда керак бўладиган таълим воситалари, яъни Нима ёрдамида ўқитиш керак? лиги ҳақида тасаввурларга эга бўлиш.
   
5. 
   Таълим мақсадларига эришишни таъминлашни ташкил этиш, яъни Қандай амалга ошириш мақсадга мувофиқ? эканлиги ҳақида тўла тасаввурга эга бўлиш.
   
6. 
   Таълим жараёнида эришилган натижалар, яъни Олдиндан белгиланган мақсадларга эришилдими ёки йўқми? − уни аниқлаш бўйича тўла тассавурларга эга бўлиш.
   

Таълим жараёни ўқитувчи ва таълим олувчиларнинг биргаликдаги фаолиятини ўз ичига олиб, у ҳар бир дарсни режалаштириш омилларига асосланган ҳолда уларни режалаштириш, амалга ошириш ҳамда хулоса чиқариш − босқичларига тааллуқли дидактик ҳатти-ҳаракатларни олдиндан асослаб беради.
Таълим самарадорлигига эришишда таълим мақсадларини олдиндан аниқ белгилаб олиш асосий ўрин тутади.
Маълумки, мақсад − олдиндан белгаланган натижага эришиш маҳсули бўлиб, у таълим жараёнида унинг субъектлари (ўқитувчи ва таълим олувчи )нинг биргаликдаги фаолияти якунида режалаштирилган билим, малака ва кўникмаларни эгаллашларининг олдиндан кафолатланишидир.