Тошкент – 2016 Тожиев М

Янги билимларни эгаллаш дарси тушунтириш дарси деб ҳам юритилади. Бу босқичдаги дарс қисмларининг тахминий жойлашуви қуйидагича:
илгари ўтилган билимларни эслаш;
янги билимлар бериш;
янги билимнинг ўзлаштирилганлигини текшириш;
назарияни қўллаш намунасини кўрсатиш;
уйга вазифа бериб, дарсни якунлаш.
Билим, малака ва кўникмаларни мустаҳкамлаш дарси. қуйидаги элементларни ўз ичига олади:
назарий билимларни эслаш;
эгаллаган билимлар бўйича машқлар қилиб, кўникма ҳосил қилиш;
дарсни якунлаш;
уйга вазифа бериш.
Такрорлаш дарси. Эгалланган билимларни мустаҳкамлаш билан такрорлаш дарслари орасида анча умумийлик мавжуд. Бу умумийлик, аввало, мазкур дарсларнинг вазифалари ва дарснинг ички тузилишига тааллуқлидир. Шу билан бирга, бу дарсларнинг орасида такрорланаётган аввалги дарсларда материал тўлиқ берилмаган баъзи жойлари такрорланади. Билган нарсасини ҳадеб такрорлайвермайди. Такрорлаш дарсларида авваллари билмай қолган жойлари такрорланади.
Эгаллаган билимларни умумлаштириш ва тизимга келтириш дарси.
Бу дарснинг элементлари қуйидагича:
умумлаштирувчи билимга доир билимларни эслаш;
билимларни умумлаштириш ва улар орасидаги функционал алоқадорликни кўрсатиш;
назарий билимларни ўзлаштирилганлигини текшириш;
билимларни умулаштирган қоида билан таништириш;
мавзу бўйича эгалланган билимларни ҳосил қилинган кўникмалар билан такомиллаштириб, малака даражасига етказиш;
дарснинг натижаларини якунлаш;
уйга вазифа бериш..
Эгалланган билим ва кўникмаларни текшириш (назорат) дарси. Назорат иши ўтказиладиган дарснинг тузилиши мураккаб эмас. Ўқитувчи топшириқларни эълон қилади, таълим олувчилар уларни бажарадилар ва дарс охирида ишлар йиғиб олинади. Назорат ишининг саволлари ва топшириқлари шундай ифодаланиши керакки, таълим олувчиларнинг жавобларидан улар билимларни шунчаки эслаб қолгани эмас, балки ишнинг моҳиятини тушунгани ҳам кўриниб туриши лозим [22].
Бизга маълумки, инсон муаяйн мақсадга эришиши учун бир қатор усуллардан фойдаланади (“Таълим усуллари”, “Таълим метод­лари”, “усул (метод)” ва “услуб” тушунчалари ушбу монографиянинг14-16 бетларда таҳлил қилиниб берилган).