Тошкент – 2016 Тожиев М

Дарсларни кузатиш ва уни таҳлил қилиш
“Энг яхши методист – энг яхши ўқитувчи” эканлигидан келиб чиққан ҳолда дарсни кузатувчи дарс жараёнида ҳам ўз касбий маҳоратини оширади, ҳам дарси кузатилаётган ўқитувчи касбий маҳоратини ошишига ёрдам беради.
Шундай экан, ҳар бир ўқитувчи доимий равишда дарсларни кузатиши ва уни методик, педагогик ҳамда психологик жиҳатдан таҳлил қилиб бориши талаб этилади.
Эслатма. Ўқитувчида дарснинг ўқув режаси мавзу бўйича турли ишланмалар бўлиши, шу билан бир қаторда турли дидактик тарқатма материаллари, кўргазмали қуроллар тайёрлаган бўлиши керак. Дарсни таҳлил қилувчи томонидан ўқитувчининг дарсга тайёргарлиги билан юзаки танишиб чиқилмасдан, унинг дарсга бўлган тайёргарлиги бутун дарс давомида кузатилиши ва таҳлил этилиши шарт.
Бунда қуйидагиларга эътиборни қаратиши мақсадга мувофиқ ҳисобланади:

1. 
   Дарсга мақсад ва вазифаларнинг қўйилиши. Ўқитувчи ҳар бир дарсга аниқ мақсад қўйганми? Мақсадни қанчалик тўғри қўйган?
   
2. 
   Ташкилий таҳлили. Дарс ўтиладиган хонанинг дарсга тайёрлиги аввало таълим олувчилар кайфияти, соғлиги ва синф хонаси, досканинг тозалиги, бўр ва намланган латтанинг борлиги, замонавий таълим воситалари билан таъминланганлиги, синф хонасининг тозалиги, мабодо айрим таълим олувчилар бирон сабабга кўра дарсга қатнашмаётган бўлса, уларнинг номи ёзилган варақчанинг ўқитувчи столига қўйилиши кабилардан ташқари ўқитувчининг дарсга ҳозирлиги, унинг ташқи қиёфасига ҳам эътибор берилади.
   
3. 
   Дидактик (таълимий) таҳлили. Таҳлилнинг бу турида мавзунинг илмийлиги ва изчиллиги, оддийдан мураккабга томон йўналганлиги, кўрсатмалилик ва берилаётган билим, янги ахборотларнинг ҳаётийлиги, жонли ва равон тилда очиб берилиши.
   
4. 
   Методик (услубий) таҳлил. Бунда ўқитувчи фаолиятининг икки томони назарда тутилади.
   

Биринчидан, ўқув дастури бўйича мавзу неча соатга мўлжалланган бўлса уни қандай метод ва усул асосида таълим олувчининг ёши ва индивидуал-психологик хусусиятни ҳисобга олган ҳолда етказиб бера олиши, таълим олувчиларни ўйлашга, изланишга мажбур этиши ва унга шароит яратиши.
Иккинчидан, ўзининг ўқитувчи сифатидаги тажрибалари қай даражада эканлигини намойиш этиши. Бунда ўқитувчининг ижодкорлиги, методик маҳорати кўзга ташланиши лозим. Чунки, илғор педагогик ва новаторлик тажрибалар мана шу ердан бошланади.

5.