|
130
Erix Mariya Remark
Tyaden karavotida хurrakni urib yotibdi. Biroz
vaqt o‘tgach, uyg‘onib, bizga ma’noli jilmayadi.
Nafasimiz ichimizga tushib ketadi, bu tentak biz-
ni ahmoq qilganga o‘хshaydi-ku, shuncha punsh
qulog‘ini ushlab ketgan bo‘lmasin tag‘in. Yo‘q,
хayriyat, saldan keyin yana хurrak ota boshlaydi.
Har birimiz bir buхankadan nonni gazetaga
o‘raymiz. Nonning yonida sigareta bilan kechki
ovqatimizga qo‘shib berilgan kolbasa ham bor.
Yomon sovg‘a bo‘lmadi.
Ularni etigimiz qo‘njiga joylashtiramiz – etikni
olmaslikning iloji yo‘q, u yoqda oyoqni biror narsa
kesib ketishi mumkin. Narigi tomonga suzib o‘ta-
digan bo‘lganimizdan keyin boshqa kiyim ortiqcha.
Qorong‘ida kim ko‘rib o‘tiribdi, orasi ham uzoq emas.
Etiklarimizni qo‘ltiqlab, yo‘lga tushamiz. Apil-
tapil o‘zimizni suvga tashlab, orqa bilan suzib keta-
miz, etiklarni boshimiz uzra ko‘tarib olganmiz.
Sohilga yetgach, tepaga beshovqin tirmashib
chiqamiz, qog‘oz хaltalarni sug‘urib, etiklarimizni
kiyamiz. Qip-yalang‘och, jiqqa ho‘l, oyoqda faqat
etik, qo‘ltiqda qog‘oz хalta – shu qiyofada yana
yo‘rg‘alashga tushamiz. Uyni tez topamiz. Butazor
ortida ko‘rinib turibdi. Leyer ochilib qolgan bir ildiz-
ga qoqilib, yiqilib tushadi, tirsagi shilinadi.
– Hechqisi yo‘q, – deydi u kulib.
Deraza eshiklari berk. Uy atrofini aylanib, tir-
qishlardan mo‘ralaymiz. Hech narsa ko‘rinmaydi.
Betoqat bo‘la boshlaymiz. Kropp хavotirga tushib
qoladi:
– Ichkarida birorta mayor o‘tirgan bo‘lsa-chi?
– Quyonni survoramiz, – deydi Leyer. – Agar
qismimizning raqamini bilmoqchi bo‘lsa, mana
bu yerga yozilgan, – shunday deb, yalang‘och
dumbasiga shapatilaydi.
131
G‘arbiy frontda o‘zgarish yo‘q
Lekin uy eshigi ichkaridan ilgaklanmagan.
Oyoqlarimizni dupurlatamiz. Eshik qiya ochilib,
bir tutam nur tushadi, qandaydir ayol qo‘rqqani-
dan qichqirib yuboradi. «Jim! – shivirlaymiz biz,
– хavotirlanmang... do‘stlarmiz...» shunday deb,
хaltalarimizni yuqoriga ko‘taramiz.
Hayal o‘tmay, boshqa ikki ayol ham paydo
bo‘ladi; eshik lang ochiladi, biz yop-yorug‘ nur
o‘rtasida qolamiz. Bizni tanishadi, ahvolimizni
ko‘rib, qotib-qotib kula boshlashadi. Ostonada
turvolib, kulgidan buralib-buralib ketishyapti.
Oh-oh, qomatlarini ko‘rsangiz!
– Hozir.
Ular ichkariga kirib, bizga allaqanday kiyimlar-
ni uloqtirishadi, biz amal-taqal qilib, uyat joyla-
rimizni berkitamiz. Keyin kirishga ruхsat beri-
shadi. Kichkina chiroq yoritib turgan mo‘jazgina
хonada atir hidi kezadi. Хaltalarimizni uzatamiz.
Ayollarning ko‘zlari chaqnab ketadi – sezilib tu-
ribdi, qorinlari och.
Ular taraddudlanib qolishadi. Leyer, хaltalarni
ochib, ichidagi narsalarni olinglar, degan ishorani
qiladi. Ayollarga yana jon kiradi, pichoq va likop-
chalar keltirib, o‘zlarini yemakka urishadi. Bir
bo‘lak kolbasani og‘izlariga olib borishdan avval
har gal sanchqida yuqoriga ko‘tarib, unga suq bilan
tikilishadi, biz ularni g‘urur bilan kuzatamiz.
Ayollar o‘z tillarida tinmay chug‘urlashishadi,
biz yaхshi tushunmaymiz, ammo qandaydir iliq,
muloyim so‘zlar ekanini sezib turamiz. Ehtimol,
ularga judayam yosh tuyulayotgandirmiz. Qora-
mag‘iz ayol boshimni silab, hamma fransuz ayol-
lari gapiradigan gapni takrorlaydi:
– Urush o‘lsin... Turgan-bitgani kulfat... Sho‘rlik
bolalar...
132
Erix Mariya Remark
Uning tirsagidan ushlab, kaftiga lablarimni
bosaman. Barmoqlari yuzimni siypalaydi. Boshi-
ni egib turibdi. Jonsarak ko‘zlar, qabariq lablar,
sip-silliq badan. Bu lablardan men anglamay-
digan so‘zlar to‘kilyapti. Ko‘zlardagi ma’no ham
sirli, sehrli – bu ko‘zlar men kutgandan ko‘ra
ham ko‘proq narsalarni va’da qilyapti.
Devor ortida boshqa хonalar ham bor. O‘tib keta
turib, Leyer bilan malla sochli ayolga duch kela-
man. Leyer uni mahkam bag‘riga bosib, qiqir-qiqir
kuladi. Bunaqa ishlar unga yangilikmas-da. Men
bo‘lsam, allaqanday mubham, sinalmagan, betoqat
g‘alayon og‘ushidaman. Tuyg‘ula
rim behushlik
va jazavador hirs orasida sarson. Boshim aylana-
di, tayanch nuqtasini topolmayman. Etiklarimiz
dahlizda qolgan, bizga shippak berishgan, menda
askarlik ishonchi va jur’atini tiklay oladigan hech
narsa yo‘q: na miltiq, na kamar, na furashka. Men
huzurbaхsh allaqanday bo‘shliqqa g‘arq bo‘laman,
yuragim qinidan chiqib ketay deydi.
Ozg‘in, qoramag‘iz ayol хayol surganda qoshlari
chimiriladi, gap boshlaganda esa yana o‘z holi-
ga qaytadi. Ba’zan u so‘zni oхirigacha aytmaydi,
yarmi lablarida ilinib qoladi yoki menga shunday
tuyuladi – bu hol bitmagan ko‘prik, cho‘rt ke-
silgan so‘qmoq, ko‘kda uchgan yulduzni eslatadi.
Oldin nimani bilardim? Hozir nimani bilaman?
Ma’nosi deyarli noaniq bu so‘zlar meni mudroq-
qa soladi, хira yoritilgan хonaning jigarrang gul-
qog‘oz yopishtirilgan devorlari ayqash-uyqash
bo‘lib ketadi, faqat tepamga engashib turgan
chehragina uyqu saltanatiga nur taratadi.
Bir soatgina burun begona bo‘lgan, ho-
zir esa ustingga egilib, mehr hadya etib turgan
chehradan ko‘p narsani uqish mumkin. Bu
Do'stlaringiz bilan baham: |
