Topografik anatomiya o‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi N. H. Shomirzayev

312
qinning orqa gumbazi orqali nina kiritib qon, yiring va boshqa suyuqliklarni shpris
yordamida tortib olish mumkin.
TOS CHANOG‘INING UCH QAVATI
Tos chanog‘i bo‘shlig‘i uch bo‘limga yoki uch qavatga bo‘linadi: cavum pelvis
peritoneale, cavum pelvis subperitoneale va cavum pelvis subcutaneum (213-rasm).
Birinchi qavat, cavum pelvis peritoneale - qorinparda bo‘shlig‘ining pastki
bo‘limi bo‘lib, shartli ravishda yuqoridan tos chanog‘iga kirish qismi orqali
o‘tkaziladigan tekislik bilan chegaralanadi.
Bu qavatda tos a’zolarining qorinparda bilan qoplangan qismlari joylash-
gan. Erkaklarda bu qavatda to‘g‘ri ichakning qorinparda bilan qoplangan qismi,
siydik pufagining yuqorigi, orqa-yon va oldingi devorining bir qismi yotadi.
Ayollarda tos chanog‘ining birinchi qavatida siydik pufagi va to‘g‘ri ichakning
yuqorida ko‘rsatilgan qismlari, bachadonning kattagina qismi va bachadon ortiqlari,
keng boylami, undan tashqari qinning yuqorigi qismi (1-2 sm atrofida) yotadi.
Ikkinchi qavat, cavum pelvis subperitoneale qorinparda bilan m.levator
anini yuqoridan qoplab turuvchi chanoq fassiyasi varag‘i oralig‘ida joylashgan
(214-rasm). Bu qavatda, erkaklarda to‘g‘ri ichak va siydik pufagining qorinparda
bilan o‘ralmagan qismlari, prostata bezi, urug‘ pufaklari, urug‘ yo‘lining tos qismi,
uning ampulalari, siydik yo‘lining tos qismlari joylashgan bo‘lsa, ayollarda esa
siydik pufagi, to‘g‘ri ichak va siydik yo‘lining erkaklardagi kabi qismlari, bacha-
don bo‘yinchasi, qinning boshlanish qismi (qorinparda bilan o‘ralgan ozgina qismi-
dan tashqari) joylashgan. Bu qavatdagi a’zolar tos fassiyasidan hosil bo‘luvchi
biriktiruvchi to‘qimadan iborat g‘iloflarga o‘ralgan.
Bu qavatda sanab o‘tilgan a’zolardan tashqari qon tomirlar, nervlar va limfa
tugunlari joylashgan.
213-rasm. Tos chanog‘i
bo‘shlig‘ining uchta qavati
(to‘g‘ri ichak orqali
o‘tkazilgan frontal kesim
sxemasi).
1–
cavum
p e l v i s
p e r i t o n e a l e
; 2 –
c a v u m
pelvis
subperitoneale
; 3–
cavum
pelvis
subcutaneum
(
resp
. 
fossa
ishiorectale
);
4–
fascia
obturatoria
va u
hosil qilgan hamda o‘zida
vasa
pudenda
interna
va 
n
.
pudendus
-larni tutuvchi
canalis
pudendalis
; 5–
m
.
levator
ani
va uni qoplab
turgan chanoq fastsiyasi
varag‘i; 6–
m
. 
obturatorius
internus
; 7–qorinparda.

---