Topografik anatomiya o‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi N. H. Shomirzayev

Toq va yarim toq venalar
Toq vena (v.azygos) va yarim toq vena (v.hemiazygos) qorinning orqa de-
vorida belning ko‘tariluvchi venalari (v.lumbalis ascendens) va qovurg‘a osti ve-
nalarining qo‘shilishidan hosil bo‘ladi. Ular diafragmaning medial va oraliq oyoq-
chalari orasidagi yoriq orqali ko‘ks oralig‘ining orqa qismiga kiradi. Toq vena
umurtqa pog‘onasining o‘ng
yoni bo‘ylab IV-V ko‘krak
umurtqasigacha ko‘tariladi. U
154-rasm. Ko‘krak
bo‘shlig‘ining limfa
tugunlari. Qora rangdagi
tugunlar a’zolardan
oldinda; rangsiz, nuqtalar
chizilgan tugunlar
a’zolardan orqada
joylashgan.
1–
v
. 
jugularis
inferior
; 2–
nodus
l y m p h a t i c u s
jugulodigastricus
; 3–
nodi
l y m p h a t i c i
c e r v i c a l e s
profundi
; 4–
t r u n c u s
j u g u l a r i s
; 5–
d u c t u s
t h o r a c i c u s
; 6 –
nodi
lymphatici
mediastinales
a n t e r i o r e s
; 7–
n o d u s
l y m p h a t i c u s
t r a c h e o b r o n c h i a l i s
; 8–
Botallo yo‘li yaqinidagi
tugun; 9–
nodi
lymphatici
bronchopulmonales
; 10–
nodi
l y m p h a t i c i
p u l m o n a l e s
; 11–(pastki
guruh) 
nodi
lymphatici
tracheobronchiales
; 12–
nodi
lymphatici
coeliaci
; 14–(o‘ng yuqorigi guruh) 
nodi
lymphatici
tracheobronchiales
; 15–o‘ng yuqorigi guruhdan 
nodus
lymphaticus
mediastinalis
anterior
; 16–
nodi
lymphatici
apicales
(
subclavi
–
BNA
); 17–
Truaze-Virxov tuguni; 18–
truncus
jugularis
–ning irmoqlaridan biri.

---

221
o‘z yo‘lida qizilo‘ngachning orqasida, ko‘krak limfa yo‘lining o‘ng va orqa to-
monida joylashadi. IV-V ko‘krak umurtqasi sohasida toq vena o‘ng asosiy bron-
xning yuqori va old tomonidan o‘tib yuqori kavak venaga quyiladi (147-rasm).
Toq venaga o‘ngdagi qovurg‘alararo venalar, qizilo‘ngach venalari, bronxial va
ko‘ks oralig‘ining orqa venalari quyiladi (133 va 147-rasmlar).
Toq venaga parallel ravishda, umurtqa pog‘onasining chap yon tomonida,
ko‘krak aortasining orqasida yarim toq vena joylashadi.
VII-VIII ko‘krak umurtqalari sathida yarim toq vena o‘ngga buriladi va
ko‘krak aortasi, qizilo‘ngach hamda ko‘krak limfa yo‘lining orqa tomonida umurtqa
pog‘onasini kesib o‘tib, toq venaga quyiladi.
Yarim toq venaga pastdagi chap qovurg‘alararo venalar quyiladi. Yuqorida-
gi qovurg‘alararo venalar qo‘shimcha yarim toq vena - v.hemiazygos accessoria-
ga yoki toq venaga quyiladi.
Qo‘shimcha yarim toq vena chap yelka-bosh vena (v.brachiocephalica sin-
istra) bilan anastomozlashishini aytib o‘tish kerak.
Toq va yarim toq venalar pastki va yuqori kavak vena sistemalarini bir-biriga
bog‘laganliklari uchun amaliy jihatdan katta ahamiyatga ega bo‘lgan kava-kaval
anastomoz hisoblanadilar. Ular pastki kavak venada qonning harakatlanishi buzil-
ganda venoz qonning oqib ketishi uchun asosiy kollateral yo‘l bo‘lib xizmat qiladi.