Topografik anatomiya o‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi N. H. Shomirzayev

guinalis o‘zaro parallel holatda joylashadi (161-rasm). Birinchi nerv ikkinchisi-
161-rasm. Qorin oldingi devori
qavatlarining qorinning pastki
yarmida ko‘rinishi.
A. Chapda–yuza tomir va nevrlar,
o‘ngda - birinchi muskul qavati.
1–
rr
. 
cutanei
laterales
abdominalis
nn
. 
intercostalium
XI
et
XII
; 2–
r
.
c u t a n e u s
l a t e r a l i s
n
.
i l i o h y p o g a s t r i c i
; 3 –
a
. 
et
v
.
circumflexa
ilium
superficialis
;
4–
a
. 
et
v
. 
epigastrica
superficialis
;
5–
a
. 
et
v
. 
pudenda
externa
;
6–
r
. 
genitalis
n
. 
genitofemoralis
;
7–
funiculus
spermaticus
;
8–
n
. 
ilioinguinalis
; 9–yuza chov
h a l q a s i n i n g m e d i a l ( y u q o r i )
oyoqchasi; 10–lateral oyoqchasi;
11–
l i g
. 
reflexum
; 1 2 –
f i b r a e
intercrurales
; 13–
aponeurosis
m
.
obliqui
externi
abdominis
;
14–
lig
. 
inguinale
; 15–
m
. 
obliquus
externus
abdominis
;
B. O‘ngda–ikkinchi muskul qavati,
chapda–uchinchi muskul qavati.
1–
m
. 
rectus
abdominis
; 2–
m
.
transversus
abdominis
; 3–
nn
. 
intercostales
XI
et
XII
; 4, 19–
m
.
obliquus
abdominis
internus
; 5, 17–
n
. 
iliohypogastricus
et
vasa
circumflexa
ilium
profunda
; 6, 21–
m
. 
obliquus
abdominis
externus
; 7, 16–
n
. 
ilioinguinalis
; 8,
11–
fascia
transversalis
; 9, 14–
m
. 
cremaster
; 10–
lig
. 
interfoveolare
muskul
tolalari bilan; 12–
falx
inguinalis
; 13–
lig
. 
reflexum
(
Collesi
); 15–
ramus
genitalis
n
. 
genitofemoralis
; 18–
m
. 
pyramidalis
; 20–
n
. 
intercostalis
XII
.

---

233
163-rasm. Qorin old devoridagi
kindik sohasining orqa yuzasi.
Kindik atrofida pariyetal qorin
parda olib tashlangan.
1–
lig
. 
teres
hepatis
;
2–
vv
. 
paraumbilicales
;
3–qorin ko‘ndalang fassiyasi va
uning orqasida qorin to‘g‘ri muskuli
ko‘rinib turibdi;
4–
vv
. 
vesicoumbilicalis
;
5–
fossa
supravesicalis
;
6–
plica
umbilicalis
mediana
;
7–
plica
umbilicalis
media
;
8–
lig
. 
umbilicale
medianum
(obliteratsiyaga uchragan); 9–
lig
. 
umbilicale
laterale
(kindik arteriyasining obliteratsiyaga uchragan qismi); 10–
linea
arcuata
(
semicricularis
–
BNA
); 11–kindik; 12–qorin pardaning kesilgan
qirg‘oqlari; 13–
lig
. 
falciforme
hepatis
.
162-rasm. Qorin oldingi
devori muskullari, qon
tomirlari va nervlari
topografiyasi.
1–
m
. 
pectoralis
major
;
2–
m
. 
serratus
anterior
;
3–
m
. 
transverses
abdominis
va 
a
. 
epigastrica
superior
;
4 , 2 1 , 2 4 –
m
.
o b l i q u u s
abdominis
externus
;
5–qorin to‘g‘ri muskuli
qinining orqa devori;
6, 18, 3, 20, 22–
m
. 
obliquus
internus
abdominis
;
7, 16, 19–
m
. 
transversus
abdominis
;
8–
n
. 
intercostalis
XI
;
9–
a
.
c i r c u m f l e x a
ilium
prophunda
;
10–
n
. 
intercostalis
XII
;
11–yarim aylana chiziq va
ko‘ndalang fassiya;
12–
n
. 
iliohypogastricus
;
13–
n
. 
ilioinguinalis
;
14–
a
. 
epigastrica
inferior
;
15–
lig
. 
inguinale
;
17–
m
. 
rectus
abdominis
;
23–qorinning ichki tomonga
burilgan (qaratilgan) to‘g‘ri
muskuli va uning qinining
oldingi devori.

---

234
164-rasm. Qorin to‘g‘ri
muskuli qini ko‘ndalang
kesimining tuzilishi.
A–yarim aylana chiziqdan
yuqorida; B–yarim aylana
chiziqdan pastda (yarim
sxema tarzida); 1–qorin
ichki qiyshiq muskuli
aponevrozi; 2–qorin tashqi
qiyshiq muskuli aponevrozi;
3–qorinning xususiy
fassiyasi; 4–qorinning yuza
f a s s i y a s i ; 5 – t e r i o s t i
kletchatkasi; 6–teri; 7–
qorinning ko‘ndalang muskuli;
8–qorinning ichki qiyshiq muskuli; 9–qorinning tashqi qiyshiq muskuli;
10–qorin ko‘ndalang muskulining aponevrozi; 11–ko‘ndalang fassiya; 12–
qorin oldi kletchatkasi; 13–qorinparda; 14–qorinning to‘g‘ri muskuli.
ga nisbatan bir oz yuqorida bo‘lib, chov boylamiga parallel holda chov kanali-
ning yuqorisidan o‘tib, qov sohasida tashqi qiyshiq muskulning aponevrozini te-
shadi va teri ostiga chiqadi. N. ilioinguinalis oldingi nervdan pastroqda, chov boy-
lamining yaqinida unga parallel yo‘nalib, chov kanaliga kiradi va urug‘ tizim-
chasiningustida joylashgan holda chov kanalining yuza halqasi orqali teri ostiga
chiqib yorg‘oqqa boradi. Chov churralarini operatsiya qilish chog‘ida, chov
kanalining oldingi devorini plastika qilayotganda ayniqsa ehtiyot bo‘lish kerak,
chunki yuqorida aytib o‘tilganidek, bel chigalidan chiquvchi ikkala nerv ham be-
vosita tashqi qiyshiq muskul aponevrozining ostida joylashganligi sababli
aponevrozni tikish paytida nervlarni ham chokka qo‘shib olish mumkin. Oqibat-
da yonbosh–chov va qov sohalaridagi muskul tolalari atrofiyaga uchrashi, bu esa,
o‘z navbatida chov sohasining zaiflashuviga olib kelishi mumkin.
Bulardan tashqari, bel chigalidan chiquvchi tanosil–son nervining tanosil
shoxi (r. genitalis n. genitofemoralis) chov kanalining orqa devorini teshib, kan-
alga kiradi va urug‘ tizimchasining (bachadon yumaloq boylamining) orqasi
bo‘ylab yorg‘oqqa boradi. Tanosil–son nervining son shoxi, ramus femoralis n.