To sh k en t davlat yu ridik in stitu ti

5. Fuqarolar xususiy mulk huquqining obyektlarini turlarga bo‘linishi 
(klassifikatsiyasi)
Fuqarolik  muomalasidan  chiqarilmagan  ashyolar  doirasi  nihoyatda 
keng bo'lib, bular jumlasiga xilma-xil buyumlar kiradi. Ular:
Iste’mol qilinadigan va iste’mol qilinmaydigan ashyolar (FKning 89- 
moddasi):  iste’mol  qilinadigan  ashyolar  bir  karra  foydalanish  natijasida 
butunlay  yo'qqa  chiqadigan  yoki  jiddiy  ravishda  o'zgaradigan  narsalar 
(masalan,  oziq-ovqat,  xom-ashyo  kabilar)  dir.  Iste’mol  qilinmaydigan 
ashyolar  birmuncha  uzoq  vaqt  davomida  o'zining  sifatini  saqlaydigan 
narsalar (masalan, binolar, uskunalar, transport vositalari kabilar) dir.
Bunday  ashyolar  odatda  qayta-qayta  foydalanishga  mo'ljallangan 
bo'ladi.  Qayta  qayta  foydalanish  davomida  iste’mol  qilinmaydigan 
ashyolaming  emirilishi  ham  asta-sekin  kechadi.  Iste’mol  qilinmaydigan 
ashyolar  jumlasiga:  binolar,  uskunalar,  transport  vositalari  va  h.k.lar 
kiradi.
Xususiy  va  turga  xos  alomatlar  bilan  belgilanadigan  ashyolar. 
Xususiy  alomatlari  bilan  belgilanadigan  ashyolar  alohida,  faqat 
o'zlarigagina  xos  belgilari,  noyob,  ya’ni  o'ziga  xos,  yolg'iz  sifatlari 
bo'lgan  ashyolar  hisoblanadi.  O'zining  belgilari  bilan  boshqa  o'xshash 
ashyolarda  ajralib  turadigan  narsalar,  masalan,  ma’lum  ko'chadagi, 
ma’lum  sonli  uy-joy  xususiy  alomatlari  bilan  belgilanadigan  ashyo  bo'la 
oladi.
Xususiy  alomatlari  bilan  belgilanadigan  ashyolar jumlasiga  noyob, 
ya’ni  o'zi  bir  dona  bo'lgan  ashyolar  ham  kiradi.  Masalan,  jahon 
birinchiligida  chempion  bo'lgan  ot,  ko'hinur  olmosi  va  shu  kabilar. 
Xususiy  alomatlari  bilan  belgilanadigan  ashyolar  boshqa  ashyolardan 
muayyan  usulda  belgi  qo'yil  yoki  muhr  bosish,  raqam  qo'yish  bilan 
farqlanadi.