To sh k en t davlat yu ridik in stitu ti

Obligatsiyalar 
fuqarolar 
xususiy 
mulk  huquqining 
obyekti 
hisoblanadi.  Obligatsiyalar  ulaming  egasi  pul  mablag'lari  berganligini 
tasdiq  etuvchi  va  qimmatli  qog'ozlaming  belgilangan  qiymatini  ularda 
ko'rsatilgan  muddatda,  qayd  etilgan  foiz  to'langan  holda,  basharti 
obligatsiyalami chiqarish shartlarida o'zgacha qoidalar nazarda tutilmagan 
bo'lsa, qoplash majburiyatini tasdiqlovchi qimmatli qog'ozlardir. Quyidagi 
turlardagi  obligatsiyalar  chiqariladi:  respublika  ichki  zayomlarining  va 
mahalliy  zayomlaming  obligatsiyalari;  korxonalaming  obligatsiyalari. 
Obligatsiyalar  oddiy  va  yutuqli,  foizli  va  foizsiz  (maqsadli),  erkin 
muomalada  yuritiladigan  yoki  muomala  doirasi  cheklangan  qilib 
chiqarilishi  mumkin.  Maqsadli  obligatsiyalaming  rekviziti  obligatsiyalar 
qaysi  mollar  (xizmatlar)  uchun  chiqarilgan  bo'lsa,  shu  mollami 
(xizmatlami)  aks  ettirishi  shart.  Respublika  ichki  zayomlarining  va 
mahalliy  zayomlaming  obligatsiyalari  taqdim  etuvchiga  tegishli  qilib 
chiqariladi.  Respublika  ichki  zayomlarining  va  mahalliy  zayomlaming 
obligatsiyalarini  chiqarish  to'g'risidagi  qaror  tegishincha  O'zbekiston 
Respublikasi  Vazirlar Mahkamasi  va davlat hokimiyati mahalliy organlari 
tomonidan  qabul  qilinadi.  Qarorda  emitent,  obligatsiyalami  chiqarish 
shartlari 
va 
ulami 
tarqatish 
tartibi 
belgilab 
qo'yilishi 
lozim. 
Korxonalaming  obligatsiyalari  mulkchilikning  barcha  shakllariga  mansub 
korxonalar  tomonidan  chiqarilishi  mumkin.  Obligatsiyalar  o'z  egalariga 
korxona  boshqaruvida  qatnashish  huquqini  bermaydi.  Korxonalar  va 
aksiyadorlik jamiyatlarining  obligatsiyalarini  chiqarish  to'g'risidagi  qaror 
tegishincha  ma’muriyat  va  ijroiya  organi  (boshqamvi)  tomonidan  qabul 
qilinadi  hamda  bayonnoma  bilan  rasmiylashtiriladi.  Korxonalaming 
obligatsiyalarini  emitentlaming  ustav  fondini  shakllantirish  va  to'ldirish 
uchun,  shuningdek  ulaming  xo'jalik  faoliyati  bilan  bog'liq  zararlami 
qoplash  uchun  chiqarishga  yo'l  qo'yilmaydi.  Aksiyadorlik  jamiyati 
tomonidan  chiqarilgan  barcha  obligatsiyalaming  nominal  qiymati 
jamiyatning  shakllantirilgan  ustav  fondi  miqdoridan  oshib  ketmasligi 
lozim.  Jamiyat  tomonidan  obligatsiyalar  chiqarishga  faqat  jamiyat  ustav 
fondi  to'liq  to'langanidan  keyin  yo'l  qo'yiladi.  Boshqa  tashkiliy-huquqiy 
shakldagi  xo'jalik  yurituvchi  subyektlaming  obligatsiyalarini  chiqarish 
summasi miqdori qonun hujjatlari bilan belgilanadi.
FKning  807-moddasiga ko'ra chek beruvchining  chekda ko'rsatilgan 
summani  chek  saqlovchiga  to'lash  haqida  bankka  hech  qanday  shart 
qo'yilmagan  topshirig'i  mavjud  bo'lgan  qimmatli  qog'oz  chek  deyiladi. 
Chek  bilan  hisob-kitob  qilinganida  faqat  chek  beruvchining  chek  berish 
yo'li  bilan  tasarruf  etishga  haqli  bo'lgan  mablag'lari  saqlanayotgan
70

---

bankgina  chek  bo'yicha  pul  to'lovchi  qilib  ko'rsatilishi  mumkin. 
Shuningdek,  chekni  taqdim  etish  muddati  o'tmagunicha  uni  chaqirib 
olishga yo‘l qo'yilmaydi.