731
6)
espresso
26) smeared with
frothy chocolate
46) Florentines
(biscuit,an Italian
pastry of nuts and
fruit)
66) white buttons
with coloured
vermicelli
7)
marzipan fruits 27) peanut brittle
47) clusters
67) cracknels
8)
assorted
misshape
28) chocolate
liquor
48) vanilla,
68) heated copper
9)
cinnamon
29) sugared
almonds
49) sugared violets 69) chocolate rose
leaves
10)
chocolate
almonds
30) white chocolate
mice
50) cakes
70) pies
11)
chocolate
animals
31) chocolate hens 51) chocolate
rabbits
71) Easter
chocolates
12)
chocolate
raisins
32) chocolate Jesus 52) variegated mice
marbled through
with truffle and
maraschino cream
72) pink and white
sugar coconut mice
13)
delicately
tinted mice
33) sugar dappled
frosted mice
53) chocolate chips 73) chocolate Pope
14)
Easter eggs 34) the confit de
canard
54) the spiced
merguez
74) eclairs
15)
chocolate
cream meringues
35) the violet
creams
55) the rose petal
clusters
75) the
goldwrapped coins
16)
nests of
spun caramel
36) hard shelled
sugar eggs
56) chocolate hen
76) biscuits
17)
home made
chocolate ice
cream…
37) chocolate
fondue
57) dark and white
chocolate roulade
bicolore
77) calvados
18)
bitter
orange cracknel
38) apricot
marzipan roll
58) cerisette russe 78) white rum
truffle
19)
manon
blanc
39) cocoa solids
59) chocolat a
croquer
79) creme de cassis
732
20)
three nut
cluster
40) peach steeped
in honey
60) a crystallized
peach sliver on the
chocolate lid.
Romanda berilgan taom nomlari koʻpligini (hisobga olgan holda,ularni
tarjima qilish jarayonida ham oʻziga xos kamchiliklar va stilistik muammolarga
duch kelinishi tabiiy. Shulardan biri sifatida quyidagi soʻzni koʻrishimiz
mumkin:
“guimauve” –shirinlik nomi boʻlib,fransuz tilidan olingan soʻz hisoblanar
ekan. Fransuzcha tarjimasi quyidagicha beriladi:
“1.Plante des marais et des prés humides.
2.Pâte molle et sucrée (originairement à base de racine de guimauve)”
ya’ni “ ya’ni
1. Oʻsimlik botqoqlari va hoʻl oʻtlar.
2. Yumshoq va shirin pishloq (dastlab marshmallaning ildizidan)”.
Soʻzning ikkinchi ma’nosiga koʻra, bu shirinlikning qanday turi ekanligini
tasavvur qila olamiz. Ammo buni inglizlarning mukammallikka eng yaqin lugʻ
atlari hisoblangan “Oxford dictionary” va “Longman dictionary” dan
qidirganimizda ushbu soʻzning tarjimasi topilmadi. Bunday holatda tarjimon
ushbu soʻzni transkripsiya shaklida tarjima qilib, misol uchun “jumavye”
tarzida ham berishi mumkin. Ammo bunday vaziyatda oʻquvchi uchun bu
qanday turdagi taom ekanligi haqida hech qanday tasavvur uygʻonmaydi.
Google tarjimon dasturi orqali esa, asl manba fransuz tili ekanligini bilgan
holda tarjima qildik va taom haqida kengroq asotsiatsiya hosil qilish
maqsadida surati qidirilganda ushbu shirinlikning ruscha nomi “маршмеллоу”
deb berilgan shirinlikning ayni oʻzi boʻlib chiqdi. Asarning boshqa bir qismida
aynan shu shirinlik “marshmellow” shaklida ham berilgan boʻlib, bu variantida
ta’rif berish imkoniga ega boʻladi. Tarjimon taomning yuqoridagi shaklida
chuqur izlanmagan taqdirda tarjimada uslubiy xatolik roʻy beradi va natijada,
oʻquvchi bu ikki nomda berilgan taom shirinlikning bir turi ekanligini bilmaydi.
733
“Shokolad” romanida inson qiyofasini va fe’lini tasvirlashda “apricot
heart” ya’ni “oʻrik qalbli” metafrasi qoʻllanilgan. Bizga ma’lumki, yetilgan oʻrik
mevasi yumshoq va muloyim. Asarda qahramonning yumshoq fe’lini, tabiati
muloyimligini tasvirlash maqsadida shunday tasvir qoʻllanilgan. Mazkur
holatda bu badiiy tasvirni “oʻrikdek yumshoq qalbli” singari izohlashimiz
mumkin. Lekin oʻzbek tili leksikologiyasida insonning yumshoq tabiatga ega
ekanligini ifodalash uchun “halimdek muloyim” tashbehi qoʻllaniladi. Oʻzbek
kitobxoniga erish tuyulmasligi va tasvirni tezroq uzatish maqsadida ushbu
iborani “apricot heart” tashbehi uchun muqobil variant sifatida beradigan
boʻlsak, “meva” konseptining oʻrnini “koloriyaga boy va odatiy tanovul
qilinadigan goʻshtli taom” egallaydi. Natijada, asarning shirinlik va mevalar
orqali psixologik dunyoni ochib berish uslubi tarjima jarayonida ma’lum
misollar tufayli buziladi.
Har bir adibning oʻziga xos professional uslubi mavjud. Kimdir birgina
detal, kimdir qahramonning tilidan aytilayotgan soʻz orqali personajning fe’l-
atvori, tarbiyasi, millatiga xos xususiyatlarni ochib beradi. Osiyo va Afrika
millatlari tillaridan tarjima qilish bir muncha qiyinchilik tugʻdiradi, chunki
qahramonning avzoyini bildiruvchi yuz ifodalari va raqsmonand harakatlarni
tarjimada berish ancha mushkul. Ba’zan birgina oddiy detal insonning millatini
oshkor qilib turgan boʻlsa, bu detalni anglash insonning ziyrakligidan dalolat
beradi. Oʻzbek tilida inson qiyofasiga oid shunday badiiy tasvir vositalari
(qovunkalla, boʻtakoʻz, xumbosh kabi) mavjudki,tarjimon bu kabi iboralarni oʻz
tiliga juda ehtiyotkorlik bilan oʻgirishi lozim. Tabiiyki,bu holat chet el
adabiyotlarida ham uchraydi. Jon Harrisning oʻziga xos va gʻ aroyib uslubi ham
aynan shu-inson ruhiyatining tasvirida “taom” motivini qoʻllaganidir.Buni bir
qancha misollar orqali koʻrishimiz mumkin.
Quyidagi tasvirda muallif insonlarning tanovul qiladigan taomining
nafaqat kayfiyati, didi va ruhiyatiga balki ularning turmush-tarzi va hatto
koʻrinishiga ham bogʻ liq ekanligini tasvirlaydi.
Asliyat:
734
But I like these people. I like their small and introverted concerns. I can
read their eyes, their mouths, so easily: this one with its hint of bitterness will
relish my zesty orange twists; this sweet smiling one the soft centred apricot
hearts; this girl with the windblown hair will love the mendiants; this brisk,
Do'stlaringiz bilan baham: 
