Tibbiyot instituti talabalari uchun

Siydik izini aniqlash.
Odatda jinsiy jinoyatga oid ekspertiza bilan bog’liq 
ekspertizaning eng kam uchraydigan ob’ektidir. Boshqa ob’ektlarni tekshirish 
paytida siydik izlarini tekshirilishi ham e’tiborga olinishi zarur, chunki siydikda 
saqlanuvchi AVN antigenlari tekshiruv natijalarini noto’g’ri baholashning 
sababchisi bo’lishi mumkin.
Siydikning izlari borligini aniqlash nitrozokreatinin hosil bo’lish yo’li orqali 
kreatininni topish va uni berlin ko’kiga aylanishi bilan xarakterlanadi (Barsegyants 
L.O., 1963). Amaliyotda ko’pincha paradimetil-aminobenzaldegid eritmasi 
yordamida mochevinani topishga qaratilgan ancha sezuvchan yupqa qavatli 
xromatografiya usulidan foydalaniladi (Kisin M.V., 1974).
Siydikni turlarga aloqadorligini aniqlash amaliy jihatdan mumkin emas, 
chunki u o’ziga xos turli oqsil saqlamaydi. AVO sistemasida siydikni guruhlarga 
xosligi miqdoriy absorbtsiya va absorbtsiya-elyutsiya reaktsiyalari orqali 
materialning miqdori va antigenlarni ko’zga tashlanishiga bog’liq holda 
aniqlaniladi.
Homilador ayolda siydikni izini hosil bo’lishini serologik usul bilan 
xoriongonadotrop gormonini topish orqali o’rganiladi. Musbat natijalarni bir necha 
yillardan keyin oldingi eski dog’larda ham kuzatish mumkin.
Qin shirasi dog’larini aniqlash.
Bu shirada qin epiteliyasi hujayralarini 
588

---

tsitologik usul bilan topilishiga asoslangan. Qin shirasida AVN guruhli antigenlari 
bo’ladi. Ularning sifati shiraning suyuq qismida «ajratuvchi» larni kategoriyasiga 
bog’liq bo’lib, hujayra elementlarida antigenlarni ko’zga tashlanishi bu kategoriya 
bilan bog’lanmaganligini ko’rsatadi.
Qin shirasi ko’pincha sperma dog’larida bo’ladi. Bunga aralash dog’lar 
deyiladi. Tsitologik usul bilan qindan ajralmalar borligini sperma dog’larida 
tasdiqlaniladi, ammo ularni qatnashuvini inkor qilib bo’lmaydi. Bu holat spermani 
guruhlarga xosligini aniqlashni qiyinlashtiradi, chunki hozircha har xil 
ajralmalardagi antigenlarni solishtirishni etarlicha oddiy va tasdiqlovchi usullari 
yo’q. Shunga qaramasdan bunday hollarda ekspert aniq kishilardan sperma va 
qindan ajralmalar hosil bo’lishi mumkinligi yoki mumkin emasligi to’g’risida 
to’liq asoslangan xulosa chiqarishi mumkin.
Agar ayol kishining 6 haftadan to 12-16 haftagacha homiladorlik muddatida 
qin shirasi dog’i paydo bo’lgan bo’lsa, unda xoriongonadotrop gormonini topish 
mumkin. Shuningdek, Lyuis sistemasi va Gm va JnV zardob sistemalari 
antigenlarini aniqlash mumkinligi isbotlangan.