Tibbiyot instituti talabalari uchun

Teri tagi kletchatkasi va sun’iy teri kasalliklari
sud tibbiyoti amaliyotida 
dermatit, yara, abstsess, flegmona, shishlar va o’smalar shaklida uchraydilar. 
Bunday kasalliklarning tipik joylashgan joyi oyoq va qo’llar hisoblanadi. Sun’iy 
dermatitlar mexanik yo’l bilan (terini tirnalishi, ishqalanishi), kimyoviy (kislota, 
ishqor, kerosin, tamaki va boshqalar), shuningdek termik (kuyish, quyosh nurlari 
va issiklikning sun’iy manbalari) faktorlar ta’sirida chaqirilishi mumkin.
Su’niy yaralar
ko’pincha kimyoviy moddalar (kislotalar, ishqorlar) va 
zaharli o’simliklar (ayiqtovon poyasi, tamaki) yordamida chaqiriladi. Yuqorida 
ko’rsatilgan moddalar teriga surkaladi. Bir necha vaqtdan keyin terida qizarish, 
xira suyuqlikli pufakcha, keyinchalik nekrotik qasmoq paydo bo’lib, 4-10 kundan 
keyin yara shakllanadi.
Sun’iy abstsesslar va flegmonalar
yumshoq to’qimalarga infektsiya yoki 
kimyoviy moddalar kiritilgandan keyin rivojlanadi. Bunday kasalliklar yumshoq 
to’qimalarga (ko’pincha boldir qismiga) so’lak, tishning ifloslangan qatlami, axlat, 
igna va ip orqali tikiladi. Igna kirgan va chiqqan joyida terida nuqtasimon 
yarachalar qoladi.
Kimyoviy moddalar (osh tuzi, sovun, ishqorlar va kislotalar, skipidar va 
boshqalar) eritmasi tibbiy yoki yasama shpritslar orqali yuboriladi. Shprits joyiga 
infektsion yoki kimyoviy modda teri tagi kletchatkasiga igna, o’tkir yog’ochli 
tayoqcha, mix, simlar orqali yuboriladi yoki taxminan yarachaga yuborilgan joyi 
oddiy qo’l bilan ishqalaniladi. Bunday abstsess va flegmonalarning o’tishi og’ir 
kechadi.
Sun’iy shishlar
yoki oyoq-qo’llarni qattiq tortib bog’lash, yo terini o’tmas 
predmet bilan do’pposlash orqali chaqiriladi. Buning odatda joylashgan joyi qo’l 
va oyoq panjalari hisoblanadi. Sun’iy o’smalar teriga shprits orqali nisbatan 
zararsiz, amaliy jihatdan so’rilmaydigan moddalar (parafin, stearin, vazelin) 
yuborilganda yuzaga keladilar. Eng ko’p joylashgan joyi oyoqlar hisoblanib, 
kasallik uzoq yillar davom etadi.