Tibbiyot instituti talabalari uchun

14.3.5. Homiladorlik holatini aniqlash
Bunday ekspertiza zo’rlash va jinsiy buzuqilik qilish tufayli urug’lantirishga 
shubha tug’ilganda, bola o’g’irlanganda, shuningdek kerakli imtiyoz olish 
maqsadida homiladorlik simulyatsiyasida amalga oshiriladi. Ba’zan asossiz 
homiladorlik holatlari uchraydi. Ko’zdan kechirishda homiladorliqning qator 
belgilari, jumladan hayz ko’rishning to’xtashishi ko’zga tashlanadi. Biroq ba’zan 
hayz ko’rishning to’xtashi faqat homiladorlik paytidagina emas, balki ayrim 
kasalliklar va ozg’inlik paytida ham kuzatilishi mumkin.
382

---

Homilador ayollarning sut bezlari kattalashib, teri tagi venalari kengaygan, 
so’rg’ich atrofidagi aylanasi ancha xiralashganligi ko’rinadi. Odatda bu belgilar 
homiladorlikning ikkinchi oyida yaqqol ko’zga tashlanadi. 2-3 oydan keyin 
bachadonning o’lchamlari kattalashgan, uning shakli va qattiqligi o’zgargan bo’lib, 
tanasi va bo’yinchasi yumshaydi. Bunga Piskacheka va Gegara belgisi deyiladi. 
Shu vaqtdan boshlab sut bezlari so’rg’ichidan og’iz suti ajrala boshlaydi. Yuqorida 
keltirilgan belgilar homiladorlikning birinchi yarmiga to’g’ri keladi. Bu belgilar 
homiladorlikni ikkinchi yarmida ancha aniq namoyon bo’ladi. Bundan tashqari, 
homiladorlikni ikkinchi davrida qorinning o’rta chizig’i terisida pigmentatsiya 
paydo bo’ladi. Keyinchalik pigmentli dog’lar homilador ayolning yuzida ko’rinadi.
Bachadon homiladorlikning muddatiga qarab progressiv kattalasha 
boshlaydi. 3-oyni ohiriga borib bachadon tubi qovdan 1-1,5 ko’ndalang barmoq, 
to’rtinchi oyda 2-3 barmoq ko’tariladi. 4-6-oydan boshlab bachadon shovqini va 
biroz keyinroq homilaning qimirlashi hamda yurak urishi eshitiladi. Bu belgilar, 
so’zsiz, homiladorlikni tasdiqlaydi.
Homiladorliqni dastlabki muddatini aniqlash uchun laboratoriya tekshiruv 
usullaridan foydalaniladi. Bu organizmda urug’lantirish davridan boshlab, ayollar 
organizmida xorial gonadotropin gormonini aniqlashga qaratilgan. Bu gormon 
yo’ldoshda hosil bo’lib, siydik yordamida chiqariladi. Hayvonlarga yuborilganda 
bu gormonning biologik ta’siri urg’ochi quyonlar yoki qurbaqalarda spontan urug’ 
ajralishi bilan xarakterlanadi. Homiladorlik erta davrining biologik usullari 
diagnostikasi ana shunga asoslangan. Bunga Fridman hamda Galli-Maynini 
reaktsiyasi deyiladi.
Murdada sud tibbiyoti usulida homiladorlikni aniqlash oson. Bachadon 
bo’shlig’ida homilaning topilishi va tuxumdonda sariq tanachaning topilishi 
homiladorlikni so’zsiz isbotlovchi man’ba hisoblanadi. Homiladorlik 4-6 
haftagacha bo’lganda, homila urug’i katta bo’lmagan taqdirda bachadon 
bo’shlig’idagi narsalar mikroskopik tekshiruvidan o’tkaziladi.
383

---