Tibbiy kimyo 1 qism 22 09 2019. indd

Eriydigan va erimaydigan tuzlar

Ma’lumki, koʻpchilik ion bogʻlanishli moddalar suvda yaxshi 

eriydi. Ammo ba’zi bir ion boʻlanishli moddalar suvda qiyin eriydi 

va ionlarga dissotsilanmaydi. Ular erimaydigan tuzlar deyiladi, bu 

tuzlar suvga solinganda suv tagiga choʻkma 

boʻlib tushadi. 

Suvda eriydigan tuzlar dissotsilanganda 

kation va anionga ajraladi. Suvda erimay­

digan tuzlarda kation va anion oʻrtasidagi ion 

bogʻlanish juda kuchli boʻladi va shu sababli 

ular suvda erimaydi, kation va anionga ajral­

maydi. Tibbiyot amaliyotida BaSO

4

 rent­

gen­diagnostikada kontrast mod da sifatida 

ishlatiladi. Bariy ionlari organizmga toksik 

ta’sir koʻrsatadi, lekin BaSO

4

 suvda, kislota­

larda  eriymaydigan  (oshqozon  shirasidagi 

HCl da) tuz, u organizmga tushganda ichak­

da  soʻrilmaydi  va  organizmga  zaharli  ta’sir 

koʻrsatmaydi  (7.7­rasm).  Bariyning  suvda  eriydigan  tuzlari  tibbi­

yotda qoʻllanilmaydi, chunki ular suvda eriganda Ba

2 + 

ionini hosil 

qiladi. Bariy ioni esa organizmga juda toksik ta’sir qiladi.