Tibbiy kimyo 1 qism 22 09 2019. indd

Suvli eritmalarda erigan moddalarning sinflanishi

Eriydigan 

mod daning 

turi

Eritmada

Eitmadagi 

qismlar turi

Elektro lizga 

uchrashi

Misollar

Kuchli 

elektrolit

Toʻliq dis­

sotsi lanadi

Faqat ion

Uchraydi

tuzlar: NaCl, KBr, MgCl

2

, 

AgNO

3

;asoslar NaOH, 

KOH; kislotalar: HCl, HBr, 

HI, HNO

3

, H

2

SO

4

, HClO

4

Kuchsiz 

elektrolit

Qisman 

ionlarga 

ajraladi

Asosan 

molekulalar 

va ionlar

Kuchsiz

HF, H

2

O, NH

3

, C

2

H

4

O

2

 

(sirka kislota)

Noelektrolit

Ionlarga 

ajralmaydi

Faqat 

molekula

Uchramaydi

CH

3

OH (metanol), 

C

2

H

5

OH (etanol), C

12

H

22

O

11

 

(saxaroza), CH

4

N

2

O 

(mochevina)

---

Tibbiy kimyo / 1  

171

Organizm suyuqligidagi elektrolitlar

Organizmdagi hujayralar faoliyatida elektrolitlar muhim rol  

oʻynaydi.  Elektrolitlar:  natriy,  kaliy,  xloridlar  va  karbonatlar  qon 

tarkibida uchraydi. Natriy ioni organizmdagi su­

vning miqdorini tartibga solib turadi va nerv siste­

masidan keladigan elektrolitik impuls harakatini 

boshqarishda      muhim  rol  oʻynaydi.  Kaliy  ioni 

ham  impuls  harakatini  boshqarishda  ishtirok 

etadi. Xlor ioni musbat ionlarning zaryadini bir 

me’yorda  ushlab  turadi  va  organizmdagi  suyuqlik  muvozanati­

ni tartibga solib turadi. Qaydqilish, ich ketish va shunga oʻxshash 

boshqa hollarda organizmdagi elektrolitlar konsentratsiyasi kamay­

ishi  mumkin.    Bu  holda  biologik  suyuqliklarda  elektrolitlarning 

miqdorini normal holatga qaytishi uchun fiziologik eritma tomchi 

dorisini tavsiya qilinadi. 1 litr fiziologik eritma tarkibida elektrolit­

lar miqdori: Na+ 45 mg­ekv, Cl­ 35mg­ekv  va sitrat­ 30 mg­ekv.