Tibbiy kimyo 1 qism 22 09 2019. indd

tallari yuzasida suv 

ta’sirida erish jarayoni 

yuzaga keladi. Ionlar suv 

molekulasini eritmada 

o‘ziga torta oladi

---

1-kurs talabalari uchun darslik

168

kuchli tortishish yuzaga keladi. NaCl kristallari suvda eriganda, qis­

man  manfiy  kislorod  atomi  musbat  natriy  ioniga,  qisman  musbat 

boʻlgan vodorod ioni esa, qisman manfiy xlor ioniga tortiladi. Na

+

 

va Cl

­

 ionlari gidratlanadi, suv molekulalari esa, har bir ionni oʻrab 

oladi. Ionlarning gidratlanishi ularning boshqa ionlarga tortilishini 

kamaytiradi va eritmada ushlab qoladi. Bunda Na

+

, Cl

­

 ionlari va 

qutbli suv molekulalari oʻrtasida eritma hosil boʻlishi uchun zarur 

boʻlgan energiya sarflanadi.

NaCl eritmasini shakllantirish uchun tenglamaning yuqorisida 

H

2

O ning formulasi koʻrsatilgan, u reagent emas, faqat dissotsiyala­

nish uchun zarur ekanligini koʻrsatadi. 

Qutbli  erituvchilarda  qutbli  boʻg  bilan  boʻglangan  moddalar 

yaxshi eriydi. Molekulasi qutbli bogʻlangan metanol CH

3

¬OH suv­

da eriydi, chunki, unda qutbli –OH guruhi bor. U suv bilan vodorod 

bogʻlanish hosil qiladi (7.4­rasm).

7.4-rasm. Metanol CH