Тиббиёт олий таълимгохи талабалари учун дарслик



Download 3,53 Mb.
bet60/264
Sana20.03.2022
Hajmi3,53 Mb.
#502155
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   264
Bog'liq
урология дарслик 2

Инфравезикал бузилиш.
Ковукнинг буйнида ёки сийдик чикариш каналида сийдикнинг окиши учун тусик булса, буни инфравезикаль «бузилиш» деб тушуниш керак. «Инфравезикал бузилиш» атамаси йигувчи ва куп булган табиий куринишдан узгача булиш касалликларни уз ичига олиб, буларнинг асосийлари ковук буйнининг контрактураси, сийдик чикариш канали орка булимининг копкоклари, сийдик чикариш каналининг торайиши ва битиб кетишлари хисобланади.
Бу касалликларнинг клиник аломатлари бир хил. Кийинчилик билан сийиши асосий белгилардан булиб, купинча тугилган вактдан бошлаб, тула сийдикни тухтаб колиши ва парадоксал ишурия булиши мумкин.
Дастлаб ковук детрузорнинг тенглаштирилган гипертрофияси бузилган жойдан, сийдикни сийдик йулларидан бемалол чикара олади. Лекин детрузорнинг гипотрофияси гипотония, кейинчалик эса атония билан алмашади. Ёш бола ковугини бушатиш учун корин мушакларини каттик таранглаштириб, куллари билан кориннинг пастки кисмини босишига тугри келади.
Ковукда сийдикнинг тухтаб колиши цистит, пиелонефритларни ривожланишига ковук-сийдик йули рефлюксларини ва сохта дивертикулаларнинг пайдо булишига имкон беради. Болалар одатда ранглари окарган ва жисмоний ривожлнишлардан оркада колган булади. Ковукни курганда анча чузилганлиги аникланади.
Ковук буйнининг контрактураси, унинг буйнини шиллик пардаси остида ва мушак катламларида фиброз тукималарнинг ривожланиши натижасида пайдо булади. Гистологик текширишларда купинча фиброз билан бирга сурункали яллигланишларнинг белгилари хам аникланади.
Касалликнинг ривожланиб боришини уч даврга булиш мумкин.
1. – кисилиб сийиш бироз билиниб сийдикнинг оклдиги булмайди, буйрак
фаолияти бузилмайди. Вакти-вакти билан лейкоцитурия булади.

  1. – сийиш анча кийинлашади, сийдикнинг колдиги пайдо булади, пиелонефритнинг белгилари булиб, буйракнинг иш фаолияти бузилади; рентгенологик текширишда ковук-сийдик йулларининг рефлюкслари ва буйрак жоми хамда сийдик йуллари кенгайганликлари аникланади.

  2. – сийдикнинг тухтаб колиши парадоксаль ишурия хилига ухшаб, сурункали буйрак етишмовчилиги ривожланади; рентгенда икки томонлама гидроуретеронефроз аникланади.

Ковук буйнининг контрактура ташхиси анча кийин. Урофлоуметрияни цистоманометрия билан биргаликда текширганда бузилишнинг борлигини ва детрузорнинг иш фаолиятини аниклашда маълум даражада ёрдам беради.
Цистоуретерографияда ковукнинг пастки девори кутарилган ва трабекуляр булиб, сийдик чикариш канали етарли даражада контрастланмаганлиги аникланади. Цистоскопия вактида ковук деворининг трабекуляр булгани, ундан ташкари буйнининг орка деворининг буртиб чиккани, баъзи беморларда-Льето учбурчаги мушаклар гипертрофиясининг аксини курсатиб турадиган, сийдик йуллари орасидаги бурма аникланади. Купинча асосий ташхис операция вактида ковукни ревизия килаётганда аникланади.
Давоси: енгил хилида консерватив даволаш билан кифояланиб, сийдик чикариш канали буж билан кенгайтирилади, бактерияларга карши дори дармонлар берилади. Бузилиш даражаси юкори булса, ковукдан чикиш жойини кенгайтирадиган операциялар оркали лабини эндовезикал ёки ковукнинг хамма буйин кисмини резекция килиб, буйнини буйига караб кесиб ёкиY-V пластика килинади.
Сийдик чикариш каналининг тугма копкоклари пардадан иборат булиб, икки томонидан шиллик пардаси билан копланган.
Уретранинг уч хил копкоклари булади: 1-хил копкоклар (одатда иккита) уруг дунглигининг пастки кисмида жойлашиб, косача шаклида булади (жуда куп учрайди);
2-хил копкоклар воронкасимон копкоклар (купинча куп) уруг дунглигидан ковукнинг буйнига караб келади;
3-хил копкоклар кундаланг диафрагмага ухшаб, уруг дунглигининг юкори ёки пастида жойлашган булади (56-расм).
Копкокларнинг келиб чикиши парамезонефраль йуллар ёки урогениталь мембрананинг туликсиз редукциясига боглик.
Сийдик чикариш каналининг клапанлари купинча сийдик йулининг дисталь булимининг торайиши, ковук буйнининг контрактураси ва сийдик йули орасидаги богламнинг гипертрофияси билан биргаликда учрайди.
Уретранинг копкокларида детрузорнинг декомпенсацияси жуда тез пайдо булиб, пиелонфритнинг огир шакли етилиб, хаётнинг биринчи йилларида, хаттоки бошлангич ойларида буйрак етишмовчилиги ривожланади. Сийдик чикариш канали копкокларининг ташхиси учун булган текшриш усуллари, ковук буйнининг контрактура ташхиси учун хам шу усуллар кулланилади.
Уретра копкокларининг ковук буйни контрактурасидан фарки шундаки, бужлар, катетерлар ва цистоскоплар бемалол ковукка утади. Копкокнинг борлигини копкокчали буж билан аниклаш мумкин, чунки у бемалол ковукка кириб, уни чикараётган пайтда уретранинг орка булимида тусикнинг борлиги сезилади. Катта ёшдаги болаларда уретроскопия вактида копкокларни куриш мумкин Цистоуретерограммаларда ковукнинг катталигини, уретранинг орка булимини кенгайганлиги, купинча дивертикулалар ва ковук сийдик йули рефлюксларининг борлиги аникланади.
Сийдик чикариш канали копкокларининг давоси операциядир. Катта ёшдаги болалар ва катталарда копкокларни трансуретраль электрорезекция килинади. Ёш болаларда оралик оркали копкоклар олиб ташланади ёки у уретра билан бирга резекция килинади.
Уруг дунглигининг гипертрофияси –тугма табиий куринишдан узгача булиб, уруг дунглигининг хамма элементлари гиперплазиясидан иборатдир. Уруг дунглигининг катталиги баъзи вактларда шундай билинарли даражада булиб, у уретра йулини тусиб ковук бушлигига чикиб туради.
Юкори ёзилган клиник куринишдан ташкари уруг дунглигининг гипертрофияси сийиш вактида огрикли эрекцияга олиб келади. Купинча касаллик хавфли булиб, тезда болани улимга олиб келади.
**************56-расм. Орка уретра копкокларининг хиллари.
А-I хил, Б-II хил, В-IIIхил. Тушунтириш юкорида ёзма равишда баён этилган.
Сийдик чикариш каналининг орка булимидаги нуксоннинг ташхиси цистоуретерография ёки кутарилаётган уретерография оркали аникланади.
Ковукни катетеризация килаётганда уретранинг орка булимида тусикнинг борлиги сезилиб, баъзида уруг дунглиги, буж ёки катетер билан шикастланиб бироз кон окишини пайдо килади. Ташхисда уретероскопия учун катта ёрдам беради, лекин уни ёш болаларда утказиш вактида кийинчиликлар булади.
Уруг дунглиги гипертрофиясининг давоси, уни эндоуретраль ёки оралик оркали резекция килишдан иборатдир.
Сийдик чикариш каналининг бутун буйлаб тугма битиб кетиши жуда кам учрайди ва хаёт учун хавфли. Купчилик угил болаларда алохида бугин битиб кетиши учрайди. Битиб кетиш жойлари купинча одатда бульбоз булимида ёки сийдик чикариш каналининг кайиксимон чукур сохасида булади. Уретранинг битиб кетишида сийдик баъзида битмаган урахусдан ёки тугма ковук-тугри ичак ёки ковук-кин орка яраси оркали ажралиб чикади.
Тугилган бола биринчи хаётининг 24-48 соатларида сиймаса демак сийдик чикариш каналининг битиб кетганлиги хакида уйлаш мумкин. Ковукнинг катетеризацияси натижасиз булса ташхисни тасдиклайди.
Ковук усти пункцияси оркали килинган цистография билан битиб кетган жойини ва окма яранинг борлигини аниклаш мумкин.
Давоси: Агар битиши кичкина булса, уни ажратиб ва кесиб ташлаб, уретранинг узгармаган жойларини бир-бирига тикиш керак. Бир вактда ковукни орка яралари хам тугатилади.
Сийдик чикариш каналининг тугма торайиши, унинг хар кандай жойида учраб, купинча дисталь булимида жойлашади. Бу табиий куринишдан узгача булишининг асосий белгиларидан бири кийинчилик билан купинча тез-тез сийиш ва кечасидаги энурез булиб хисобланади. Асоратлари худди бошка инфравезикаль бузилишларникига ухшайди.
Буж килиш (андозосини улчаш) ва уретрография (пастга тушаётган ва кутарилаётган) оркали ташхис аникланади.
Уретрограммада сийдик чикариш каналининг проксималь булими кенгайган булиб, цистограммада яккол куринган торайиш булса, ковук деворининг трабекуляр белгилари, сохта дивертикулалар аникланади. Ковук-сийдик йули рефлюкслари ва сийдикнинг колдиги булиши мумкин. Уретранинг андозаси, калпоксимон бужалр билан бажарилиб, узининг ёшига тугри келадиган бужнинг кичикрогидан бошланади.
Яккол куринмаган уретрадаги бузилишларнинг давоси, уни буж килиш билан кифояланади. Буж килиш ёрдам бермаса ва торайиши купрок булса, унинг торайган жойи резекция килиниб, уретранинг одатдаги колган булаклари тикилади. Сийдик каналининг энг дисталь булимида торайиш булса, меатотомия (унинг ташки тешиги кесилади) килиниб, боланинг ёшига тенг булган катетер уретрада бир неча кун колдирилади.
Сийдикнинг бемалол окишига карши булган тусикларни бартараф килгандан кейин , инфравезикаль бузилишнинг натижаси буйракнинг зарарланиш даражасига ва пиелонефритга карши курашнинг муваффакиятларига боглик булади.

Download 3,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   264




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish