Тиббиёт олий таълимгохи талабалари учун дарслик



Download 3,53 Mb.
bet203/264
Sana20.03.2022
Hajmi3,53 Mb.
#502155
1   ...   199   200   201   202   203   204   205   206   ...   264
Bog'liq
урология дарслик 2

Цистоскопия. Ковукда усма борлигига гумон булганда цистоскопик текширишни ахамияти жуда катта. Унинг ёрдамида усмани куз билан куриш. Унинг жойлашган урнини, хажмини сонини ва ташки тузилишини, атрофидаги шиллик пардани холатини , сийдик найчаларини жумбогини ва бошкаларни куриш мумкин.
Ковукни деворига сингмай усган папиляр усмаларни цистоскопия ёрдамида аниклаш жуда осон. Цистоскопия усмалар ковукни деворига сингиб усган холатларида, анча мураккаблашади, чунки бу холда цистоскопни ковукни ичига утказиш анча мушкуллашади. Ковукни куриш анча кийинлашади. Чунки бунда ковук купинча конга тулиб колади.
Ковукни деворга сингиб усмадийган папиляр усмалари, цистоскопияда ингичка аёкли, узун-узун тукли усма шаклида гавдаланади. Усма атрофидаги шиллик парда узгармаган. Усмаларга синчиклаб каралганда, уларни ичида дарахтга ухшаган томирлар гавдаланади. Усмани ковук деворига синга бошланаётганлигини биринчи белгиси унинг атрофидаги шиллик парда кон томирларини купайиб боришида.
Усма ковук деворига сингиган сайин унинг оёклари калтаяди ва йугонлаша бориб, усмага кушилиб йук булиб кетади. Усмани асоси хам йугонлашади, атрофидаги шиллик парда шишади. Кизил рангга буялади. Энди усмани куриниши гушт булимига ухшаб колади. Устидаги туклари йуколади, баъзи жойлари емирилиб, йиринглашади, устига тузлар чукади, чегараси йуколди ва атроф тукималардан ажратиб булмайдиган холатга утади. Усмани сийдик найчаларини жумбогига якин жойлашган холатларида жумбокни тузилиши хам узгаради. Ковукни сингиб усадиган усмалари аввалданок кенг таркалган булиб усади, туклари булмайди.
Улар ковукни ичига караб кам усади. Купинча ковук деворини калинлаштиради. Бу усмаларни купинча махаллий ёки ярали чакмазак билан алмаштириб куйиш мумкин.
Ковукда куп сонли усмалар булганда улар хар хил булимларига жойлашган булишлари ва бир-бирларига ухшамасликлари мумкин. (135-расм. Рангли иловага каранг).
Ковукни дивертикулида жойлашган ёки унча катта булмаган бирламчи сингиб усуви усмаларини баъзан цистоскопиядан курмай утказиб юбориш хам мумкин.
136 расм. Цистограмма. Ковук чап деворига сингиб усувчи усма.
Эндовезикал биопсия- ковукни ичидан, цистоскоп ёрдамида туким олиб текшириш, ковукдаги паталогик жараёнини турини аниклаш катта ахамияти бор. Аммо операцион цистоскоп ёрдамида усмани факат юкори кисмигина олиб текширилиши мумкин булганлиги туфайли, усмани хатарли ёки безарар эканлигини аник бериб булмайди. Чунки усмани хатарли булишлигини пастки чукррок кисмларидан олиб текширилганда билинади. Шу муносабат билан охирги пайтларда эндовезикал биопсияни факат айрим холатлардагина кулланилмокда.
Рентгенологик текширишлар хам ковук усмасини аниклашда уни даражасини булгилашда ва юкори сийдик йулларини холатини аниклашда катта ахамиятга эга.
Цистография килинганда ковукни сингиб усмаган усмалари ковукни ташки чегарасини бузмайди, факат «чала тулдириш» белгисини беради холос. Ковукни киргокларини нотекис тулиши (деворни камтиклашуви, чегараларни емирилиши, бугизни соясини юкорига кутарилиши) усмани ковук деворига сингиб усаётганидан далолат беради. (136 расм).
Усмани ковукни атрофидаги тукималарга усиб кириши, ковукни кийшайиб колишига сабаб булади.
Полицистография усули бор плёнкада бир нечта цистогарммаларни ковукни контраст модда тулдириб хар хил холатларида расмини олишдан иборат.
Шундай килинганда ковукнинг деворини кискариш имконияти текширилади. Ковук деворига усма сингиб борганда ковукни кискариш кобилияти албатта узгаради. Усмани хажмини уни жойлашган урнини аниклашда жуда хам кимматли маълумотларни чукмали цистограмма (барий сулфати ва кислород ёрдамида) олинади.
Энг яхши куринишли расм, папиляр усмаларни расмларида булади, чунки усмани тукларини орасига барий кириб олиб, усмани яхши гавдалантиради. Чукма цистограммани, периицстография билан кушиб килинса, янада яхши булади. Кислородни ковук атрофидаги тукимага, чотни оралигини игна билан тешиб юборилади. Газ хамда ковукни ички бушлигидаги барий орасида ковукни девори яккол куринади.
Экскретор урография ёрдамида жом ва сийдик найчаларида папиляр усмаларни бор-йуклиги, бу ерда сийдикни ажралиши, жомлардаги сийдик ва ковукдаги анатомик узгаришлар аникланади. Кечикиб килинган цистограммаларда ковукни ичидаги узгаришларни куриш мумкин.
Сийдик найчалаини пастки кисмларини усма эзиб куйган холларида экскретор урография килинса, унинг ёрдамида буйракни холати сийдикни ажралиши бузилиши каби узгаришларни аниклаш мумкин.
Тосни венографияси ёрдамида усмани атрофга таркалиши, унинг кайси тарафга усаётганлиги аникланади. Веналарни бир томонлама купрок ривожланиши ва бошка томонда майда веналарни купайиши, катта кон томирларни ёнбошга сурилиши каби холатларни аниклаш мумкин. 137-расм.
138-расм. Ковук ракидаги лимфограмма. А-томир фазаси лимфа томирларини бузилиши; Б-аденографик фаза, лимфа тугунчаларида (деффект напонения) «чала тулиш» белгиси.
Тос артериографиясини хам, усмани ковук деворидаги ва уни ташкарисидаги ривожланиш даражасини белгилаш учун кулланилади. ковукни деворига сингиб усмаган усмалар булса, тосни йирик кон томирларида узгариш булмайди. Факат усма бор жойда ковукни томирлари озгина узгаради холос. Усма сингиб усган булса, у холда усмани ичига караб кириб бораётган кон томирлар топилади. Охирги пайтларда ультразвук текширишлар кулланилаётганлиги муносабати билан артерия ва венограиядан кам фойдаланилмокда.
Лимфангиография ёрдамида тос ва корин бушлигининг томирларини атрофидаги жалалар аникланади. Лимфа тугунчаларини лимфа томирларини утказиш кобилияти сакланган булса, уларнинг ичида контраст модда куринади. Агар жалалар туфайли улар беркилиб колган ублса албатта хеч нарса куринмайди (138-расм)Лимфа томирларини бутунлай тусилиб колишини радиоизотоп лимфасканирование ёки лимфосцинтиграфия ёрдамида аникланган ва юкорида курсатилган лимфа тугунчаларини хамма жарохатлари, липоматоз ва фибро склероз касалликларида буладиган узгаришларда хам булади. Уларни хеч кандай рентген текширишлар билан текшириб, жалалардан ажратиб булмайди. 139-расм. Эхограмма ковукни сингимай усадиган усмаси буйича кесилган. Демак, лимфография лимфа тугунчаларида жалаларни аниклаш жуда хам олижанов усул экан. Усмани ковук деворига сингиб усганлиги даражасини хозирда купрок эхография (ультразвук билан сканирование килиш) ёрдамида аникланмокда. (139-расм). Ультразвук сканированиесини факат суюклик билан тулдирилган холатлардагина бажариш мумкин. Икки улчовли эхограммаларда ковукни буйича ва кундалангига килинган кесмаларни олиш мумкин. Ультразвукни расмларига кура, ковук усмаларини уч холатини куриш мумкин. 1. Усма ковукни шиллик пардасини ва унинг остидаги каватини эгаллаган. 2. Усма ковук деворини мушак каватига усиб, ковук деворини тузилишини узгартирган. 3. Усма ковук деворидан утиб, унинг якинидаги тукималарга хам утган.

Download 3,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   199   200   201   202   203   204   205   206   ...   264




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish