Тиббиёт олий билимгохлари учун укув адабиёт в. М мажидов юкумли



Download 3,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet12/257
Sana02.03.2022
Hajmi3,72 Mb.
#477270
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   257
Bog'liq
Мажидов В.М. Юкумли касалликлар.doc

3
»
35


Бемор терисининг рангига эътибор берилади, тёриси оқарган, 
кизарган (гиперемия) ёки саргиш булиши мумкин. Терида баъ-зан 
турли тошмалар (розеола, петехия, папула, везикула, пустула, кутир) 
булади. Ана шу тошмаларнинг қачон пайдо булгани, терининг қаерда 
жойлашгани жуда муҳим диагностик ахамиятга
эгаднр-
Шиллиқ пардалар диктат билан куздан кечирилади. Шиллик 
пардаларнинг куриниши, улардаги энантемалар касаллик диагнозида 
баъзан ҳал қилувчи ролни уйнайди. Масалан, лунж шиллиқ 
пардасида Филатов—Коплик доглари топилиши қизамиқнинг 
патогномоик симптомидир. Дифтерия, скарлатина, инфекцион 
мононуклеозда бемор томоги
шиллиқ пардасида жуда характерли 
узгаришлар юз, беради ва улардан диагностикэда фой-даланилади.
Периферик лимфа тугунларини (жар ости, қултиқ ости, чов 
сохасидаги лимфа тугунларини) яхшилаб текшириш жуда муҳим. Бу 
лимфа безлари улат, туляремия, бруқеллёз, инфекцион моно-нуклеоз, 
захм, спид касалликларида шишиб, катталашади. Бу без-ларни 
текширганда уларнинг катталигига. кагтиқ ёки юмшоклиги, огриш-
огримаслиги, атрофдаги туқималарга ёпишган-ёпишмаган-лигига 
эътибор берилади.
Бемор ички органларинииг ҳолати хам тартиб билан бирма-бир 
текшириб чиқилади. Сунгра бемор лаборатория усуллари билан 
текширилади. Аввало ҳамма беморларнинг (касаллихнинг туридан 
қатъи назар) периферик кони ва сийдигн текширилади. Анамнез ва 
беморни текширишда олинган маълумотларни чуқур тахлил қилиб 
врач диагноз ҳақида бир хулосага келади. Купинча гемограмма аа 
урограмма дастлабки фикрни тасдиклайди ва диагноз масаласи ҳал 
булади. Кейинги текширишлар диагнозни яна бир марта 
тасдиклайди. Симптом, синдром ва спмтомокомплекс хақида аниқ 
тушунчага эга булиш клиник диагностика учун жуда муҳим.
Беморни текшнргакда аниқланадиган касалликнинг ҳар қандзй 
белгиси симптом деб аталади. Симптом беморни объектив текши-
риш маўалида ёки лаборатория усуллари ёрдамида аниқланиши 
мумкин.
Юкумли касалликларнинг купчилигида учрайдиган умумий 
симптомлар борки! уларнинг ҳар бири узҳолича олинадиган булса, 
алоўида диагностик аҳамиятга эга булолмайди. Масалан, харорат 
кутарилищи, эт увишиши, қайт қилиш, уйқу бузилиши, иштаҳа бу-
РНЛИЩИ
,
дармон қуришн ва бошкалар шулар жумласидандяр. 
Патогномоник симптомлар деб юритиладиган касаллик белгилари 
фақат маълум бир дардга хос буладч, бошқача айтганда, бу симптом 
факат битта нозологик касалликдагина маълум беради ва бошқа 
касалликларда учрамайдн, бинобарин диагностика маса-ласини хал 
килувчи симптом аломат булнб ҳисобланади. Масалан. қизамнқда 
бемор лунжи 'шнллиқ пардасида пайдо буладигам Филатов—Коплик 
дорларн, қоқшолда чайнаш мускулларининг қис-


-йлланилади. Беморнинг қони (безгак касаллигида) ва кумиги 
лейшманиозда), ўони ва лимфа тугунлари (трипаносомозда, ток-
•оппазмозда), ахлати (амёбиазда, балантидиазда), ахлати ва ун « 12 
икки -бармоқ ичакдаги суюқлигндан суртма тайёрлаш (лямблиоз-ла) 
йуллари бнлан тегишли паразитлар изланади. Тайёрланган суртмалар 
махсус буёқлар билан буялади.
" Бактериологии усул. Бемордан олинган материал (қон, нажас, 
сийдиқ балгам, қусуқ, орқа мия суюклиги) махсус озуқа модда-
ларига экилади ва касаллик қузгатган микроорганизм ажратиб 
олинади. Бу текшириш усули керакли асбоб-ускуналар билан жи-
хозланган махсус бактериологик лабораторияларда амалга оши-р ил 
ад и.
Вирусологик усул. Вирусологик усул анча мураккабдир. Ви-
русларни купайтириш учун маълум турдаги тирик тук;ималар ёки 
товук эмбриони керак булади. Вируслар хужайралар ичида пара-
зитлик қилиб яшашга мослашган, шу сабабдан улар оддий озука 
моддаларида купаймайди.
Иммунофлюореценция— (Куне усули) зудлик билан диагноз-ни 
ойдинлаштириш учун қулланиладиган усулдир. Бу усул антиген* 
антитело комплексининг узига хос тарзда товланиб, нур сочишига 
асосланган. Текшириладиган материал узига хос, махсус зардоб 
билан аралаштириб, ишлангяндан сунг бир неча минут утгач реакция 
жавоби маълум булади.
Серологик текшириш усуллари. Ҳозирги замон тушунчасига 
кура, биронта патоген микроб кирганда, яъни инфекцион жараён юз 
берганда ёки одам эмланганида организмда антителолар пай-до 
булади.
Серологик усул билан текширилаётган беморнинг қон зардоби-да 
специфик антителолар борлиги аникутанади. Бу текширув тайёр 
колдаги маълум антиген ёрдамида амалга оширилади. Бактерия-лар ва 
бир .хужайрали паразитлар қузгатган инфекцияларда чнтиген 
сифатида тирик ёки улдирилган бактериялап ва паразитлар 
ишлатилати. Баъзан ана шу микроорганизмларнинг экстракти ёки 
кимёвий фракниялари хам қулланилади. Вирусли инфекцияларда 
антиген снфатида аллонтоис ва амниотик суюклиқ товуқ 
эмбрионининг .хорионаллантоис пардаси ва сариқлик .халтаси, 
шунингдек вируслар юқтирилган ҳайвонларнинг органларидан 
тайёрлянган суспензия ишлатилади.
Зарурият тугилганда жуда ишончли далилларни олиб, яъни 
касаллик диагнозини муқим қилиш учун текшириладигон 'бемор-Дан 
икки марта (касаллик бошланишида ва иккинчи марта ҳар турли 
муддат утгач) зардоб олинади. Бундай килинганда вакт утиши билан 
реакция титри қандай узгариши, яъни қонда антителолар 
микдорининг купаниши ёки купаймаслиги аниқланади. Вирусли 
инфекцияларда иккинчи марта қуйилган реакция титри

бараваи ва 
ундан кура зиёдроқ купайган такдирдагина реакция ижобий 
хисобланади ва диагностик аҳамиятга эга булади.
Бактериялар қузгатадиган юқумли касалликларда агглютина-
I


қия, гемаггютинация, преқипитақия, комплементни бириктириш 
реакциялари кенг қу лланилади.
Вируелар қузгатадиган касалликларда эса гемаггютинацияни 
тормозлаш, комплементни бириктириш, гемадсорбқияни кечикти-
риш, нейтраллаш реакцияларидан фойдаланилади.
Охирги йилларда паразитар ва вирусли касалликлар диагнос-
тикасида иммунофермент усули қулланилмощда. Бу усул ута спе-
қифиқ сезувчан булиб, қиска муддатда натижа беради.
Нихўоят, юқумли касалликлариинг серологик диагностикасида 
янги усул — бемор зардобидаги антителоларнинг қайси иммуно-
глобулинлар гуруҳига (1§М, 1§0, 1дА ва бошқаларга) мансубли-гини 
аниқлаш усули қулланила бошлади. Бу усул юқумли касал-ликни 
сунъий эмлаш натижасида юз берадиган узгаришлардан ва шунингдек 
бирламчи :ўасалликни қайтадан ривожлантан касал-. ликдан фарқлаш 
имконини беради. Ниҳоят, бу усул натижаларига суяниб, инфекцион 
жараённинг турлича даврларини аниқлаш мумкин бу\лади.
Юкумли касалликлар диагностикасида аллергик реакция кенг 
қулланилади. Патоген микробдан тайёрланган махсус аллерген 
беморнинг териси орасига 0,1 мл микдорида юборилади, ёки тери-
нинг шилинган жойига суртилади. Организмда касаллик авж олиб 
борар экан, беморнинг тузима ва ҳужайралари патоген микроб ва 
унинг токсинига нисбатан ута,сезувчан булиб қолади (сенси-
билизақия), шу сабабдан бемор организми ана шу антиген (аллерген) 
парентерал усул билан юборилганда бунга алохида аллергия 
реакнияси билан жавоб боради. Терининг аллерген юборил-ган ёки 
суртилган жойида 24—48 соатдан кейин яллигланиш юз беради, бу 
реакциянинг ижобий булиб чикданини билдиради.
Хозирги вақтда аллергик реакциялар кўатор юқумли касалликлар 
диагностикасида кенг қулланилмоқда. Масалан, бруқеллёзда бемор 
териси орасига бруқиллин (Бюрнэ реакцияси), туляремия-да тулярин, 
силда туберкулин, манқа касаллигида малеин, дизен-терияда 
дизентерии, токсоплазмозда токсоплазмин юбориб кўри-лади. Охирги 
йилларда бемор организмида сенсибилизақия ҳолати юз берганини 
бемор терисига аллерген юбормасдан, лаборатория шароитида 
пробиркалар ичида (т уИго) аниқлаш усуллари ншлаб чиқилди. Бу 
усулларнинг муҳим афзаллиги шуки, бунда беморга яна аллерген 
юбориб, 
сенсибилизақия 
хрлатини 
янада 
кучайтириш, 
чуқурдаштиришга ҳожат қолмайди. Лейкоқитларнинг зарарланганини 
(ис<
к
1аланганини) аниқлаш; лейкоқитлар миграқиясини тормозлаш; 
лимфоцитларнинг бласт трансформақиясини текшириш ана шундай 
янги усуллардандир. Лейкоқитларнинг зарарланганини текшириш 
усули специфик аллерген таъсйрида сенсибиллашган лейкоқитлар 
(нейтрофиллар)нинг деформақияга учраганини — шакли бошқа булиб 
қолганини аниқлашга асослангандир.
Лейкоқитлар миграқияси тормозланишини текшириш усули 
специфик аллерген таъсйрида сенсибилланган хужайралар (лей-
коқитлар) миграқия зонасининг қисқаришйни аниқлашдан иборат.


лади Нихоят, бемор организмида купинча юз берадиган аллергия 
холатйга қарши дорилар Хам ишлатилади.
Инфекцион жараён жуда мураккаб булиб, унинг ривожлани-шида 
ва давом этишида бир неча омиллар роль уйнайди. Беморни 
текшираётган вақтда ана шу омиллардан қайси бири бирин-чи 
уринда турганини аниқлаб, даволашни ана шу омилга таъсир 
килишдан бошлаш керақ Баъзан бир неча омилларга баробар таъсир 
курсатиш керак булади.
Юкумли касаллик давомида бемор организмида жуда чуқур 
ва
мураккаб узгаришлар юз беради ва у баъзан ночор ҳолатга хам 
тушиб қолади. Масалан, вабо ва сальмонеллёз гастро-энте-ритида 
дегидратақия ва деминерализақия полати купинча бемор 
та
қдирини 
ҳал қилувчи ролни уйнайди. Шунинг учун даво чора-лари аввало ана 
шу ҳолатни бартараф қилишга каратилади.
Инфекцион касалликларни даволашда беморни парвариш қи-
лиш, умумий тартиб-коидаларга, парҳез, гигиена талабларига амал 
қилиш жуда муғ;им ролни уйнайди.
Бемор ётадиган хона ёрур, ҳавоси тоза, урни юмшоқ, озода 
булиши керақ Беморнинг табиати рэвшан ва кайфияти яхши булиши 
учун тегишли шароит яратмок зарур. Юқумли касал-ликнинг 
кечишида ва ундан согайишда олий нерв фаолиятикинг роли жуда 
муҳим. Шундай экан беморни авайлаш, унга яхши парвариш қилиш, 
унинг хоҳишини назарда тутиш, у ёзилаётгак вакдда қулай шароит 
турдириш муҳим омиллардандир. Беморнинг сийишидан ва ичи 
келишидан хабардор булиб туриш керақ Ичи узича келмаса кун 
оралаб клизма қилиб турилади. Узича сиймаса беморнинг қовугига 
иситгич қуйилади. Бу ёрдам бермя-са катетер билан сийдикни 
чиқариш керак булади. Эрта билан соглом одам бажарадиган 
гнгиенага оид ишлар (тиш ювиш, со-қол олищ кабилар) беморнинг 
умумий аҳволини назарда гутган ҳолда амалга оширилади. 
Беморнинг аҳволи орир булса уни дам унг ва дам чап ёнбошига 
ётк/изиб қуйиш тавсия этилади.
Юқумли касалликларни , даволашда антибиотиклар, иммун 
препаратлар қанчалик юқори самарали булмасин, барибир, беморни 
ҳар жиҳатдан талабга жавоб берадиган тарзда овўатлан-тириш жуда 
муҳим аҳамиятга эгадир Аввало бериладиган овкат юқори 
калорияли, витаминларга бой, осон ҳазм буладиган ва бемор хоҳлаб 
истеъмол қиладиган булиши керақ Мсдомики, юқумли касаллик 
патоген бактерия билан организм уртасидаги бетухтов курашдан 
иборат экан, бас, организмнинг куч-ь;уввати етарли булишига 
алохида эътибор бериш керақ Организмнинг умуман куч-қуввати 
етарлн булса, унинг иммунологии қуввати ҳам шунга яраша булади.
Иситмалаётган катта ёшдагн бемор бир кунда 2500—3000 ка-
лорий энергия йуқотади. Шу сабабдан иситмялаётган беморларга 
етарли овқат бериш лозим. Овқатда керакли миўдорда карбон-сув, 
оқсил ва ёр моддалари, ҳамма витамиклар, тузлар ва суюқ-лик 
булиши керақ Авзало бемоўэга сифатли «қсил моддалар
43


(гушт, тухум, сузма, пишлоқ) берилади (бемор гавдасйнинг 1 кило 
орирлигига 1 грамм ҳисобидан). Беморларга худди 
СОРЛОМ 
одамларга ухшаш, умуман оқсил модда бермаслик мумкин эмас. 
Датто уткир жигар дистрофияси юз берган холларда ҳам бемор-га 
оқсил бериб туриш керак (бир килога 0,5 грамм ҳисобида). Бунчалик 
оқсил моддани камайтириш 2 кундан купга чузилмас-лиги керақ 
Бемор юқумли касалликдан согая бошлаганда бе-риладиган оқсил 
модда 2 марта купайтирилади. Метеоризм ривожланмаса бир кеча-
кундузда беморга 2 литргача сут бериш ҳам мумкин. Бемор гавдаси 
огирлигининг ҳар бир килосига 5 гр. ҳисобидан, яъни кунига 300—
400 г микдорда карбон сув берилади. Карбонсув керагидан куп 
берилган такдирда метеоризм ва ич кетиш ҳоллари юз бериши 
мумкин.
Е
Р 
моддалари муҳим энергия манбаидир. Яхшиси қаймоқ, сари? 
мой ва усимлик мойлари бериш керақ Оқсил, ёр ва карбон сувлари 
билан бирга ҳул мева ва сабзавот шарбатлари бериш фойдалидир. Бу 
шарбатларда внтаминлар, минерал тузлар етар-ли булади. Беморга 
бир кеча-кундузда 2 литргача суюқлик (яхшиси минерал сувлар, 
иаъматакдан тайёрланган чой, шарбатлар) берилади. Бемор аҳволи 
орир булганда чайнамасдан юта-дигак суюқ овқат берилади. Тунда 
бемор ухламаётган булса ҳар 2—3 соатда витаминлар қушнлган чой 
берилади. Қисқа муддат (2—3 кун) давом этадиган касалликларда 
(масалан гриппда) бемор иштаҳаси ёмон булса, керакли овқатии 
ярмисини 
еса 
ҳам булади. Узоқ чузиладиган касалликларда 
беморларга бир кунда 4-5 марта овқат бериш керақ
Касалликлардан согайпш даврида бериладиган овқат микдо-ри 
купайтирилади. Бир кунда беморга камида 2500—3000 кало-рияли 
овкдт берилади. Бирннчи навбатда 150—200 г миқдорда оқсил 
моддалар тавсия этилади. Беморнннг иштаҳаси бу даврда одатда 
жуда яхши булади. Шунга қарамасдан бериладиган оп-қат 
миқдорини аста-секин кунайтириш керақ
Юқумли касалликларда овқат \азм к_илишда иш-тирок этадиган 
ферментлар камайиб кетади. Шу сабабдан бериладиган ов-қатлар 
осон ҳазм буладиган булиши керақ Беморларга пепсин, хлорид 
кислота ва панкреатин бериш мащсадга мувофиқдир. Купинча
беморларда қабзият ҳолати аииклаиади. Бундай лолларда асал, 
шарбатлар, димлаб пиширилган бехи
ШОЛРОМ
,
крвоқ тайинлаш 
фойдалидир. Душсиз ҳолатда ётган бемор зонд о'рқали 
овқатлантирилади. Зонд бурун • орқали киргизилади. Дар 3—5 
кунда зонд ҳолати узгартириб турилади. Зонд орқали 
ощат 
юбо-
ришдан олдин, ошқозонда тупланиб долгая сукжлик еуриб -чи-қа-
рилади. Зонд орқади бир соатда 200—300 гр суюк опқат юбо-
рилади. Бемор организмида азотемия холати ривожлангаида оқсил 
модда миқдори камайтирилади (бемор гавасининг хар килосига 0,5 
гр гача). Бунинг .\,исобига ёг ва карбон сув моддалари купай-
тирилади. Овқатлантиришда, бемор организмида юз берган пато-
морфологик узгаришларни назарда тутмоқ лозим.


Патоген микробга таъсир қилиш усули (этиотроп терапия).
Юқумли касалликларнинг этиотроп терапияси тарихида ҳар хил 
даврлар булган ва турли-туман усуллар ва дорилар қулл'анилган: 
а

касаллик қузратувчисини организмда механик йул билан ҳалок ўилиш 
ёки ундан чиқариб ташлаш усули (қизиган темир босиб куйдириш, 
сурги бериш ва ҳоказо); б) дезинфекция қиладиган дорилар (салол, 
бензонафтол, уротропин) билан даволаш; в) бак-териофаготерапия 
(патоген микробга қарши унинг кушандаси булмиш тирик унсурнн 
ишлатиш усули).
Этиотроп терапия уз; .тарихида бир неча даврларни босиб утди:
Биринчи даври 1816 йилдан 1935 йилгача давом этди. Бу давр 
давомида хинин (безгакда), сурьма (лейшманиозда), сальварсан, 
неосальварсан (захмда), эметин (амебиазда) лар қулла-нилди.
Иккинчи даври 1935 йили стрептоқид кашф этилиш билан 
бошланди. Кейин бошқа сульфаниламид препаратлар топилди ва улар 
пневмококклар, менингококклар, стрептококклар қузгатади-ган турли 
инфекцияларда, дизентерияда ва бошқа касалликларда кенг 
қулланилДи.
Учинчи даври 1941 йилда пениқиллин олинганидан кейин бош-
ланди;
Туртинчи даври 1943 йилда стрептомиқин кашф этнлишига 
боглиқ булди. Бу антибиотик сил, ўлатда кенг қу'лланила бошланди.
Бешинчи даврда кўплаб антибиотиклар олиниб, беморларни 
даволашда уларнинг кенг қу\лланиладиган бу\пиши билан нишон-
ланади.
Антибиотикларнинг раем бутшши юқумли касалликларни да-воси 
тарихида янги даврни очиб берди. Антибиотиклар туфайли улатнинг 
упка шакли билан орриган беморларни муваффақият билан даволаш 
имкони тугилди (илгари улатнинг упка шакли билан орриган 
беморларнинг ҳаммаси улар эди). Шунингдеқ бошқа юқумли 
касалликлардан (қорин тифи, тошмали тиф, менингит ва 
бошқалардан) у\лиш ҳоллари сезиларли даражада ка-майди.
ўозирги вақтда 50 дан ортиқ хил антибиотиклар ишлатилмоқ-да 
ва улар юқумли касалликларга даво қилишда врачларга купли қурол 
бўлиб хизмат қилмоқда.
Аммо, баъзан етарли зарурият булмаган маҳалларда ҳам 
антибиотикларни ҳуда-беҳуда ишлатиш ҳоллари учраб туришини 
кези келганда айтиб уғмоқ керақ
Антибиотиклар ва умуман ҳамма химиотерапевтик препаратлар 
патоген микробларни у\лдирмайди, балки фақат уларнинг кў'пайиши 
ва 
ривожланишини тухтатади ёки секинлаштиради, 
ЙЪНИ 
бактериостатик таъсир кўрсатади. Организмни патоген мик-
роблардан тозалаш беморнинг касалликка карши табиий ҳимоя 
кучларига боглиқ, Демак антибиотиклар ва бошқа химиотерапев-
41


тик дорйлар патоген микроблар купайишнни тухтатиб ёки сусан-
тириб, бемор организмининг согайиб олиши учун унга қулай ша-
роит тугдириб беради.
Антибиотиклар билан даволашда қуйидагиларга эътибор ки-
лиш керак: а) касаллик қуз?аган микробни ажратиб олиб, унинг 
антибиотикограммасини урганиш; б) уЧқа патоген микробга энг 
кучли таъсир этадиган антибиотикни танлаш; в) даволашни ке-
чиктирмай бошлаш ва уз вактида тухтатнш; г) зарур бу.лган вакд-ларда 
беморга бир вакдда бир неча антибиотик буюриш. Маълум 
антибиотиклар 10 гурухта бўлинади: I. Пениқиллин гуруҳига кирадиган 
антибиотиклар асосан бен-зилпениқиллин (тузлари булиб, биқиллин,
феноксиметил пениқиллин, оксоқиллин, ампиқиллин, 
карбониқиллиндан иборат. Бу антибиотиклар граммусбат,
(стрептококқ стафилококқ пневмококк) ва грамманфий (гонококқ 
менингококк) коккларга ва куй-дирги, дифтерия таёқчалари, 
трепанемалар, лепто'спиралар, кло-стридиумга кучли таъсир қилади.
II. Қефалоспоринлар (қефалоридин, қепорин, қефалотин). Бу 
лар таъсир механизми жиҳатидан пениқ'иллинга яқин туради. 
Бироқ, буларнинг таъсир доираси кенгроқ. Бу антибиотиклар 
асосан коккларга таъсир қилади. Шу билан бир қаторда грам 
манфий бактерияларнинг купчилигига кучли таъсир курсатади.
III.
Стрептомиқин гуруҳи препаратлари (стрептомиқин, де-
гидрострептомиқин). Авваллари бу антибиотиклар грамманфий 
бактерияларга (ичак таёқчаси, дизентерия таёқчалари, улат, 
туляремия, бруқеллёз, туберкулёз микробларига) кучли таъсир 
утказар эди. Охирги йилларда таъсир кучи бир қадар сусайиб ўолди. 
Шу сабабдан улар камроқ ишлатилмоқда. 
IV.
Левомиқетин. Таъсир доираси анча кенг антибиотиқ 
Левомнқетин куп грамманфий ва граммусбат бактериялар, рик-
кетсиялар, спирохеталарга кучли таъсир қилади. 
V. Тетрақиклин (тетрақиклин, окситетрақиклин, морфодиклин, 
вибромиқин) ва римфампиқин — булар ҳам таъсир доираси кенг 
антнбиотиклардир. Улар купгина грамманфий ва граммусбат 
бактерияларга, риккетсияларга таъсир қилади.
VI. Аминогликозидлар. Неомиқин гуруҳига кирувчп бу анти 
биотиклар (неомиқин, канамиқин, гентомиқин) грамманфий ва 
граммусбат микробларнинг купчилигига, жумладан пениқиллин, 
левомиқетин, тетрақиклинлар кор қилмайдиган бактерияларга 
ҳам таъсир утказади.
VII. Макролид антибиотиклар —эритромиқин, олеондамиқин. 
Бу антибиотиклар граммусбат бактерияларга кучлироў таъсир 
курсатади, асосан стафилококк туфайли пайдо буладиган касал- 
ликларда ишлатилади.
VIII. Полимиксинлар грамманфий микробларга (шигеллалар, 
салмоноллалар, эшерихиялар, кукйиринг таёқчаси) кучли таъсир 
қилади. К)қорида ўайд қилинган препаратлардан ташқари қуйи-даги
антибиотиклар қулланилади: а) 

Download 3,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   257




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish